Run tay khi làm việc

Không như run tay do bệnh Parkinson – bệnh nhân thường bị run tay khi tay ở tư thể nghỉ ngơi và thường không ảnh hưởng tới công việc – run tay khi làm việc thuộc loại run tay khi hành động.

1. Run tay khi làm việc là gì?

2. Có những loại run tay khi làm việc nào?

• Run vô căn
• Run do rối loạn trương lực cơ
• Run do tiểu não
• Run do tâm thần
• Run sinh lý tăng cường

3. Run tay khi làm việc có thể chữa trị không?

===

Tham vấn thông tin, tư vấn và hẹn khám bệnh:

✍ Bác sĩ Nguyễn Tường Vũ

✍ Bác sĩ Lê Thành Nhân

===

1. Run tay khi làm việc là gì?

Không như run tay do bệnh Parkinson – bệnh nhân thường bị run tay khi tay ở tư thể nghỉ ngơi và thường không ảnh hưởng tới công việc – run tay khi làm việc thuộc loại run tay khi hành động.

Run khi hành động xảy ra cùng lúc với những cử động cố ý của cơ thể. Có vài phân nhóm nhỏ hơn thuộc run khi hành động, mà chúng có thể chồng lấp lên nhau:

• Run tư thếxảy ra khi một người duy trì một tư thế chống lại trọng lực như dang hai tay ra.

• Run động họcliên quan với bất kì cử động có chủ ý nào, như đánh máy hay viết.

• Run có chủ đíchlà run khi thực hiện một cử động nhắm đích nào, như khi dùng ngón tay để chạm vào mũi. Điển hình loại run này sẽ nặng lên khi càng gần tới đích nhắm.

• Run với những hành động đặc biệtchỉ xuất hiện khi thực hiện những hành động cần nhiều kĩ năng, như viết tay hay nói.

• Run đẳng cự xảy ra trong khi co cơ một cách có chủ ý mà không kèm với một hành động nào khác, như cầm một cuốn sách nặng hay một quả tạ tại một vị trí.

2. Có những loại run tay khi làm việc nào?

Run khi hành động thường được phân loại theo triệu chứng và nguyên nhân hay nguồn gốc. Sau đây là những loại hay gặp nhất:

_____________________________

Bác sĩ tư vấn và hẹn khám

☞Tư vấn Miễn Phí qua Điện Thoại:19001246

☞Tư vấn Miễn Phí qua Zalo: Hello Doctor

☞Tư vấn Miễn Phí qua Facebook: Hello Doctor 

  HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Run vô căn

Run vô căn (hay trước đây được biết đến như run vô căn lành tính hay run gia đình) là một trong những rối loạn vận động phổ biến nhất. Nguyên nhân chính xác gây bệnh này vẫn chưa được xác định. Đối với vài người thì loại run này diễn ra nhẹ và duy trì ổn định trong nhiêu năm. Run thường xảy ra ở cả 2 bên cơ thể nhưng thường rõ rệt hơn ở tay thuận vì đây là một loại run khi hành động.

Đặc điểm chính của run vô căn là run ở cả hai bàn tay và cánh tay, xuất hiện khi hành động hay đứng yên. Những triệu chứng kèm theo có thể gồm run đầu hay run giọng nếu sự run ảnh hưởng đến thanh quản. Run khi hành động ở cả hai tay do run vô căn có thể gây ra những khó khăn trong viết, vẽ, uống nước, sử dụng một dụng cụ hay dùng máy tính.

Tần số run có thể giảm khi bệnh nhân già đi. Nhưng độ trầm trọng có thể tăng, ảnh hưởng đến khả năng thực hiện một số việc hay hoạt động hằng ngày. Xúc cảm mạnh, căng thẳng, sốt, mệt mỏi sau vận động thể chất hay hạ đường huyết có thể kích hoạt và/hay tăng mức độ trầm trọng. Dù run có thể xuất hiện ở bất kì lứa tuổi nào, đa số run vô căn xuất hiện vào tuổi vị thành niên hay trung niên (từ 40 đến 50 tuổi). Lượng nhỏ chất cồn có thể làm giảm run vô căn, nhưng cơ chế sau hiện tượng này chưa được biết.

Khoảng 50% những trường hợp run vô căn được cho là có yếu tố nguy cơ di truyền (hay còn được biết đến như run gia đình). Đứa trẻ có bố mẹ bị run gia đình có nguy cơ cao hơn bị di truyền tình trạng này. Những dạng có tính gia đình của run vô căn thường xuất hiện sớm.

Trong nhiều năm, run vô căn không được liên hệ với bất kì bệnh nào đã được biết. Tuy nhiên, nhiều nhà khoa học cho rằng run vô căn đi kèm với một sự thoái hóa nhẹ ở một sô vùng nhất định của não nơi điều khiển cử động.

Run do rối loạn trương lực cơ

Run do rối loạn trương lưc cơ xảy ra ở những người mắc rối loạn trương lực cơ – một rối loạn vận động xảy ra khi những tín hiệu sai từ não khiến cơ hoạt động quá mức, dẫn đến những tư thế bất thường hay những cử động kéo dài, không mong muốn. Run do rối loạn trương lực cơ xảy ra ở những người trả hay trung niên và có thể ảnh hưởng đế mọi cơ của cơ thế. Triệu chứng đôi khi có thể được giảm nhẹ nhờ thư giãn hoàn toàn.

Dù có một số triệu chứng giống nhau, run do rối loạn trương lực cơ khác run vô căn ở một số điểm:

• Gây ra những tư thế bất thường của cơ thể do co thắt hay chuột rút cơ mạnh.

• Có thể ảnh hưởng tới những phần của cơ thể giống run vô căn, nhưng cũng – và thường xuyên hơn - ảnh hưởng tới đầu, mà không có bất kì cử động nào ở tay hay cánh tay.

• Có thể bắt chước run khi nghỉ ngơi, như thấy ở bệnh Parkinson’s.

• Độ nặng của run do rối loạn trương lực cơ có thể giảm bớt bằng cách chạm vào phần cơ thể bị ảnh hưởng, và những cử động run thường “giật” hay bất thường thay cho có nhịp điệu.

_____________________________

Bác sĩ tư vấn và hẹn khám

☞Tư vấn Miễn Phí qua Điện Thoại:19001246

☞Tư vấn Miễn Phí qua Zalo: Hello Doctor

☞Tư vấn Miễn Phí qua Facebook: Hello Doctor 

  HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Run do tiểu não

Run do tiểu não thường là sự run chậm, biên độ lớn của các chi (như tay, chân) xuất hiện ở cuối một cử động cố ý như bấm một cái nút. Nó được gây ra do tổn thương tiểu não và con đường tín hiệu của tiểu não đến những vùng khác của cơ thể do tai biến mạch máu não hay u. Tổn thương cũng có thể được gây ra do bệnh như đa xơ cứng hay một rối loạn thoái hóa di truyền như mất điều hòa vận động (người bệnh mất khả nặng kiểm soát cơ của tay và chân) và hội chứng nhiễm sắc thể X dễ gãy (một rối loạn đặc trưng bởi một loạt những vấn đề về trí tuệ và phát triển). Nó cũng có thể là kết quả của một sự tổn thương mạn tính của tiểu não do nghiện rượu.

Run do tâm thần

Hay còn gọi là run cơ năng có thể xuất hiện dưới bất kì dạng nào. Triệu chứng có thể thay đổi nhưng thường bắt đầu đột ngột và ảnh hưởng đến mọi phần của cơ thể. Run tăng khi stress và giảm hay biến mất khi bạn xao lãng. Nhiều người mắc run cơ năng có những rối loạn tâm thần nền như trầm cảm hay rối loạn căng thẳng hậu chấn thương tâm lý (PTSD).

Run sinh lý

Run sinh lý xuất hiện ở mọi cá thể khỏe mạnh. Nó hiếm khi có thể nhận biết được bằng mắt và thường liên quan đến sự run nhẹ của cả hai tay và những ngón tay. Nó không được nhìn nhận như một bệnh mà là một hiện tượng bình thường của cơ thể, là kết quả của những hoạt động sinh lý của cơ thể (như hoạt động có tính nhịp điệu như tim đập và sự kích hoạt cơ).

_____________________________

Bác sĩ tư vấn và hẹn khám

☞Tư vấn Miễn Phí qua Điện Thoại:19001246

☞Tư vấn Miễn Phí qua Zalo: Hello Doctor

☞Tư vấn Miễn Phí qua Facebook: Hello Doctor 

  HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Run sinh lý tăng cường

Là một tình trạng run dễ nhận thấy hơn của run sinh lý. Nó thường không bị gây ra do những bệnh thần kinh mà là một phản ứng đối với một số thuốc, cai rượu hay những tình trạng sức khỏe như cường giáp hay hạ đường huyết. Thường nó sẽ biến mất khi nguyên nhân được xử trí.

3. Run tay khi làm việc có thể chữa trị không?

Dù không có cách chữa cho đa số dạng của run, những lựa chọn điều trị có thể giúp chế ngự những triệu chứng. Với một số trường hợp, triệu chứng của người bệnh có thể nhẹ và họ không cần điều trị.

Tìm được cách điều trị thích hợp phụ thuộc vào chẩn đoán chính xác nguyên nhân. Run do những vấn đề sức khỏe nền đôi khi có thể được cải thiện hay biến mất hoàn toàn khi được điều trị. Cũng như vậy, nếu run do thuốc, ngưng dùng thuốc có thể giảm hay làm biến mất triệu chứng run.

Nếu nguyên nhân nền của run không thể được xác định, những lựa chọn điều trị gồm:

Thuốc

• Những thuốc chẹn betanhư propranolol thường được dùng để điều trị tăng huyết áp nhưng thuốc này cũng có thể giúp điều trị run vô căn. Propanolol cũng có được dùng ở những loại run khi hành động khác. Những thuốc chẹn beta khác có thể được dùng gồm atenolol, metoprolol, nadolol, và sotalol.

• Thuốc chống co giậtnhư primidone có thể hiệu quả ở những người mắc run vô căn không đáp ứng với thuốc chẹn beta. Những thuốc khác có thể kê gồm gabapentin và topiramate. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng một vài thuốc chống co giật có thể gây run.

• Thuốc an thần (hay benzodiazepines) như alprazolam và clonazepam có thể trợ giúp tạm thời với một số người bị run. Tuy nhiên, sử dụng thuốc này bị hạn chế bởi những tác dụng phụ không mong muốn như buồn ngủ, mất tập trung và giảm sự phối hợp. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng thực hiện những hoạt động hằng ngày như lái xe, làm việc. Và nếu dùng thường xuyên, thuốc an thần có thể gây lệ thuộc và ngưng dùng đột ngột có thể gây ra những triệu chúng của hội chứng cai thuốc. 

• Độc tố botulinumđược tim có thể điều trị đa số mọi loại run. Nó thường được dùng để kiểm soát run do rối loạn trương lực cơ. Dù cách điều trị này hiệu quả, tiêm botulinum toxin để điều trị run tay có thể gây yếu các ngón. 

Sóng siêu âm tập trung

Một cách điều trị mới với run vô căn sử dụng những hình ảnh cộng hưởng từ để đưa sóng siêu âm tập trung để tạo một sang thương trong một vùng rất nhỏ ở đồi não – nơi được cho rằng chịu trách nhiệm gây ra run. Phương pháp này chỉ được chấp thuận cho những bệnh nhân run vô căn không đáp ứng với điều trị bằng thuốc chống co giật hay chẹn beta.

Phẫu thuật

Khi bệnh nhân không đáp ứng với trị liệu bằng thuốc và bị run ảnh hưởng đáng kể đến đời sống bình thường của họ, bác sĩ có thể gợi ý can thiệp bằng phẫu thuật như kích thích não sâu (DBS) hay rất hiếm khi, phẫu thuật đồi thị. Trong khi DBS thường tạo được đáp ứng tốt, phản ứng phụ thường gặp nhất của phẫu thuật điều trị run là vấn đề về khả năng nói và những vấn đề thăng bằng.

• Kích thích não sâu (DBS) là dạng phổ biến nhất trong những loại phẫu thuật điều trị run. Phương pháp này được lựa chọn vì hiệu quả, ít nguy cơ và điều trị được nhiều triệu chứng hơn so với phẫu thuật đồi thị. DBS hiện được dùng để điều trị run Parkinson’s, run vô căn và run do rối loạn trương lực cơ.

• Phẫu thuật đồi thị là một thủ thuật phá hủy vĩnh viễn, chính xác một vùng rát nhỏ của đồi thị. Hiện nay, phẫu thuật được thay thể bằngcắt bằng tần số vô tuyếnđể điều trị run nặng khi có chống chỉ định với kích thích não sâu.

Thay đổi lối sống

• Liệu pháp thể chất và nghề nghiệpcó thể giúp kiểm soát run và vượt qua những khó khăn trong đời sống hằng ngày do run. Một chuyên gia vật lý trị liệu có thể giúp bạn cải thiện điều khiển, vận động và sức mạnh của cơ. Chuyên gia trị lieu nghê nhiệp có thể tập cho cá nhân những cách mới để thực hiện những hoạt động bình thường bị ảnh hưởng bởi run.

• Loại trừ hay giảm những chất gây run như caffeine và thuốc(như những chất kích thích) có thể giúp cải thiện run. Dù một lượng nhỏ rượu có thể giúp cải thiện run đối với một số người, run có thể trở nên nặng hơn khi rã rượu.

Bạn có thể liên hệ đặt khám với các bác sĩ của Hello Doctor theo số điện thoại 1900 1246.