Rối loạn bùng phát gián đoạn

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

2. Triệu chứng của bệnh rối loạn bùng phát gián đoạn

Những cơn bùng nổ xuất hiện đột ngột, không có dấu hiệu báo trước, và thường kéo dài không quá 30 phút. Những cơn này xảy ra thường xuyên hay cách nhau khoảng vài tuần đến vài tháng, xen kẽ vào đó là những đợt bùng nổ bằng lời nói hay chửi rủa. Bạn có thể cảm thấy khó chịu, bốc đồng, phẫn nộ hoặc giận dữ kéo dài và hầu như lúc nào cũng vậy.

Những đợt bùng nổ có thể kèm theo các triệu chứng sau:

Giận dữ
Khó chịu
Dư thừa năng lượng
Ý nghĩ đua xe
Ngứa cảm giác giống kiến bò
Run rẩy
Đánh trống ngực
Đau thắt ngực

Sự bùng nổ qua lời nói hay hành vi là ngoài tầm kiểm soát của người bệnh trước một tình huống cụ thể mà không suy nghĩ hay lường trước hậu quả, có một số biểu hiện sau:

Tâm trạng luôn cáu giận
Chửi rủa một tràng
Hay gây gổ với người khác
La hét, lớn tiếng
Hành vi bạo lực như tát, xô đẩy người khác
Đánh nhau
Phá hoại tài sản
Có hành vi đe doạ hay hành hung với người và động vật

Người bệnh sẽ thấy nhẹ nhõm và giải toả được mệt mỏi sau mỗi đợt bùng phát. Sau đó, họ có thể cảm thấy ăn năn, hối hận hay thậm chí xấu hổ.

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Triệu chứng của bệnh rối loạn bùng phát gián đoạn

Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Nếu bạn nhận thức được hành vi của mình khá giống với các triệu chứng của rối loạn bùng phát giai đoạn, hãy tham vấn với bác sĩ về các biện pháp điều trị hoặc hỏi ý kiến với các chuyên gia sức khoẻ tâm lí.

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

3. Tác hại của bệnh rối loạn bùng phát gián đoạn

Bệnh rối loạn bùng phát gián đoạn khiến cho người bệnh trở nên mất kiểm soát, có thể gây tổn thương cho chính bản thân mình và những người xung quanh, thậm chí là thực hiện những hành vi phạm pháp. Điều đó khiến cho người bệnh gặp rắc rối lớn đối với xã hội.

Bệnh rối loạn bùng phát gián đoạn khiến cho người bệnh cảm thấy tội lỗi, xấu hổ sau các giai đoạn bùng phát, từ đó dễ mắc những căn bệnh tâm lý khác.

Bệnh rối loạn bùng phát gián đoạn nếu không được chữa trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm.

===

Bác sĩ tham vấn thông tin và hỗ trợ khám bệnh:

✍ Sài Gòn: Các bác sĩ Bv Tâm Thần HCM, Đại Học Y Dược, Đại học Phạm Ngọc Thạch

✍ Hà Nội: Viện Tâm Thần Bạch Mai- Đại Học Quốc Gia (khoa Y) - Đại Học Y Hà Nội.

✍ Đà Nẵng: Bệnh viện tâm thần Đà Nẵng.

☎ Gọi điện tư vấn miễn phí và hẹn khám Bác sĩ: 19001246

⌨ CHAT FACEBOOK

Tư vấn qua CHAT ZALO

===

4. Nguyên nhân gây ra bệnh rối loạn bùng phát gián đoạn

Nguyên nhân chính xác của rối loạn bùng phát giai đoạn cho đến nay vẫn chưa rõ, nhưng bệnh có thể liên quan đến các yếu tố môi trường và yếu tố di truyền. Bệnh thường khởi phát ở trẻ em từ 6 tuổi cho đến lúc trưởng thành và cũng khá phổ biến ở lứa tuổi 40.

Yếu tố môi trường: hầu hết những người bệnh lớn lên trong gia đình có những hành vi gây hấn, bạo lực hay bùng nổ qua lời nói. Bởi vì họ thường xuyên trải qua hay chịu đựng những hành vi này từ lúc nhỏ nên họ sẽ có nguy cơ biểu hiện những đặc điểm hay hành vi tương tự khi trưởng thành.

Yếu tố di truyền: có thể có những nhân tố di truyền gây bệnh truyền từ đời bố mẹ sang con cái.

Những hoạt chất trong não: serotonin, một hoạt chất quan trọng trong não, có thể gây ra rối loạn bùng phát gián đoạn.

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Yếu tố nguy cơ mắc bệnh rối loạn bùng phát gián đoạn

Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc rối loạn bùng phát gián đoạn:

Có tiền sử bị lạm dụng thể xác: người trải qua bạo hành hay các chấn thương tâm lí lúc nhỏ sẽ tăng nguy cơ mắc bệnh.

Có tiền sử các bệnh về tâm lí: người mắc các chứng bệnh như rối loạn nhân cách chống đối xã hội, rối loạn nhân cách ranh giới hoặc những bệnh khác có hành vi gây phá rối như bệnh rối loạn tăng động giảm chú ý cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

5. Biến chứng của bệnh rối loạn bùng phát gián đoạn

Người bị rối loạn bùng phát gián đoạn sẽ tăng nguy cơ bị:

Phá hỏng những mối quan hệ cá nhân: người bệnh thường tự thấy người khác nổi giận với họ do đó họ thường xuyên gây gổ hoặc dùng bạo lực. Những hành động này sẽ tạo khó khăn trong việc giữ gìn những mối quan hệ xung quanh,c ó thể dẫn đến ly dị vợ chồng hay stress cho gia đình.
Gặp khó khăn khi ở trường, ở nhà hoặc trong công việc: một số biến chứng có thể xảy ra như mất việc, đình chỉ việc học, tai nạn giao thông,vấn đề tài chính hoặc liên quan đến pháp lý.
Thường xuyên gặp rối loạn cảm xúc: như trầm cảm, lo lắng
Nghiện rượu và các chất kích thích khác
Một số bệnh lí có thể xảy ra như tăng huyết áp, bệnh tiểu đường, bệnh tim mạch, đột quỵ, cảm giác đau mạn tính.
Tự làm hại bản thân: cố ý tự làm tổn thương hay tự sát thỉnh thoảng có thể xảy ra.

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

6. Điều trị bệnh rối loạn bùng phát gián đoạn

Chuẩn bị trước khi đi khám

Nếu bạn chú ý rằng bản thân hiện đang thường xuyên dễ bị bùng nổ rối loạn cảm xúc thì bạn hãy đến gặp bác sĩ hoặc nhà chuyên trị các rối loạn cảm xúc ví dụ như bác sĩ tâm thần hay nhà tâm lí học. Sau đây là một số thông tin bổ ích về những việc cần làm trước khi bạn đi khám.

Trước khi đến khám, bạn hãy liệt kê một danh sách gồm:

Các triệu chứng mà bạn đã trải qua bao gồm cả những thứ có thể không liên quan đến cuộc thăm khám
Thông tin cá nhân quan trọng bao gồm bất cứ stress hay thay đổi lớn gần đây trong cuộc sống
Tất cả những thuốc bạn đang dùng, bao gồm cả vitamin và thực phẩm chức năng, nếu có ghi rõ liều thì càng tốt
Những câu mà bạn muốn hỏi bác sĩ

Một số câu hỏi căn bản mà bạn cần hỏi bác sĩ bao gồm:

Tại sao tôi lại hay bị giận dữ, bùng nổ như thế này?
Tôi có cần làm thêm xét nghiệm nào không? Và các xét nghiệm này có yêu cầu chuẩn bị trước không?
Tình trạng này chỉ diễn ra tạm thời hay dài lâu?
Các phương pháp điều trị của bệnh và bác sĩ thấy cái nào phù hợp với tôi nhất?
Có thể có tác dụng phụ hay hệ quả xấu nào từ việc điều trị hay không?
Tôi có bị kèm theo những bệnh lí khác. Làm cách nào tôi có thể điều trị tốt tất cả các bệnh này?
Thuốc để điều trị bệnh có cần loại tốt nhất không?
Điều trị kéo dài trong bao lâu?
Có những tờ poster nhỏ cung cấp thêm thông tin về bệnh không ? Những website nào về bệnh mà tôi có thể tìm hiểu thêm?

Và quan trọng là bạn đừng bao giờ ngần ngại hay do dự khi hỏi những câu này với bác sĩ.

Những điều có thể mong chờ từ bác sĩ

Bác sĩ sẽ hỏi bạn một số câu hỏi và bạn cần sẵn lòng trả lời chi tiết nhất có thể. Bác sĩ có thể hỏi:

Cách bao lâu thì những đợt triệu chứng sẽ xuất hiện lại?
Có điều gì làm khởi phát hay kích động cơn bùng phát của bạn không?
Bạn có đánh nhau hay cãi nhau với người khác không?
Bạn có đập phá đồ khi nổi cơn giận dữ không?
Bạn có từng cố tự làm hại bản thân không?
Những cơn giận dữ bùng phát có ảnh hưởng xấu đến gia đình và công việc không?
Có điều gì khiến những đợt triệu chứng xảy ra thường xuyên hơn không?
Có điều gì có thể giúp bạn lấy bình tĩnh lại không?
Có ai trong gia đình bạn từng bị rối loạn tâm lí hay bệnh tâm thần không?
Bạn có bị chấn thương đầu trước đó không?

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Chẩn đoán

Để đưa ra chẩn đoán xác định rối loạn bùng phát gián đoạn và loại trừ những bệnh lí thực thể hay những bệnh tâm lí khác, bác sĩ cần:

Khám và hỏi bệnh kèm theo một số xét nghiệm cần thiết
Đánh giá tâm lí người bệnh: bác sĩ hoặc chuyên gia sức khỏe tâm lí sẽ trò chuyện và hỏi han về các triệu chứng, suy nghĩ cũng như cảm xúc và các hành vi của bạn.
Các triệu chứng được liệt kê trong danh sách các bệnh về tâm lí (DSM-5) được xuất bản bởi Hiệp hội tâm lí học Hoa Kì

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Điều trị

Không có điều trị đặc hiệu có thể dùng tốt cho tất cả các trường hợp rối loạn bùng phát gián đoạn. Điều trị nói chung thường bao gồm liệu pháp tâm lí kết hợp với dùng thuốc.

Liệu pháp tâm lí

Điều trị theo cá nhân hoặc theo nhóm có thể hữu ích và một loại thường dùng điều trị đó là liệu pháp nhận thức hành vi giúp người bệnh:

Xác định những tình huống hay hành vi có thể gây kích thích hay công kích người khác
Học và luyện cách kiềm chế những hành vi hay lời nói không phù hợp ví dụ như tập thư giãn, suy nghĩ thấu đáo trước mọi tình huống (tái hình thành sự nhận thức) và các kĩ năng đối phó với nhiều hoàn cảnh khác nhau

Thuốc

Một số loại thuốc có thể giúp điều trị rối loạn bùng phát gián đoạn như thuốc chống trầm cảm, thuốc chống co giật hoặc thuốc giúp ổn định tâm trạng cũng có thể cần thiết cho người bệnh.

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Biện pháp tự chăm sóc

Kiềm chế cơn giận dữ bùng phát

Đây là một phần trong việc điều trị, bao gồm:

Gạt bỏ những rối loạn hành vi trước đó và tập ứng phó tốt với những lúc giận dữ bằng cách học qua hành vi. Bạn hãy tập luyện những kĩ năng bạn học được trong quá trình điều trị bằng liệu pháp tâm lí, và bạn cần nhận biết được cái gì có thể thúc đẩy đưa đến cơn giận và các ứng phó với tình huống đó.
Lập kế hoạch: bạn có thể kết hợp với bác sĩ đưa ra một kế hoạch hành động cụ thể mỗi khi bạn giận dữ. Ví dụ, nếu bạn nghi ngờ mình sắp mất kiểm soát thì hãy cố đưa bản thân thoát khỏi tình hình hiện tại, bạn có thể đi bộ hoặc gọi cho người bạn thân để làm dịu bản thân lại.
Tránh dùng cồn và các chất gây hưng cảm vì những chất này có thể tăng sự kích động và nguy cơ bùng nổ cảm xúc bất cứ lúc nào.

Khi người thân của bạn không chịu đi khám bệnh

Không may mắn là nhiều người bị rối loạn bùng phát gián đoạn không chịu đi khám bệnh. Nếu người quen xung quanh bạn có những đợt bùng phát giận dữ thì trước hết bạn cần biết cách tự phòng vệ bản thân.

Lập kế hoạch thoát thân để phòng vệ bản trong trong trường hợp xảy ra bạo lực gia đình

Nếu bạn thấy tình huống trở nên tồi tệ và nghi ngờ rằng người thân hiện đang có đợt bùng phát giận dữ thì bạn hãy cố phòng thủ bản thân, bạn và trẻ em trong nhà cần thoát khỏi những tình huống nguy hiểm này. Tuy nhiên, nếu để người bệnh rối loạn tâm trạng ở một mình thì cũng rất nguy hiểm.

Hãy hiện hiện những bước sau trước khi tình huống khẩn cấp xảy ra:

Gọi đường dây nóng về bạo lực gia đình hoặc những trung tâm vì quyền lợi phụ nữ để nghe tư vấn, ngay cả khi người bệnh không có ở nhà.
Khóa chặt những đường truyền có thể lây lan lửa: đừng để người bệnh bị kích động gây hỏa hoạn.
Hãy chuẩn bị sẵn một túi khẩn cấp chứa những vật dụng quan trọng mà bạn cần mang theo bên mình như quần áo, chìa khóa, giấy tờ tùy thân, thuốc và tiền bạc để đề phòng bạn chỉ việc mang theo túi này khi khẩn cấp. Và bạn tuyệt đối giấu túi này đi hoặc để nhờ nhà người quen có thể tin tưởng.
Báo cho hàng xóm hoặc bạn bè biết rằng bạn đang bị bạo lực gia đình để người khác có thể giúp đỡ.
Biết nơi cần tránh khi xảy ra bạo lực hành hung bởi người bệnh, nhất là vào ban đêm.
Bạn nên có những kí hiệu hay tín hiệu riêng báo rằng bạn đang cần sự giúp đỡ từ cảnh sát và chia sẻ với bạn bè, gia đình và cả con cái.

Trong trường hợp khẩn cấp, hãy liên hệ ngay với:

Cảnh sát: gọi 113 hoặc trung tâm cấp cứu địa phương hoặc nơi thi hành pháp luật tại chỗ bạn đang sống.
Bác sĩ hoặc trung tâm cấp cứu y tế: nếu bạn bị thương, bác sĩ và y tá có thể điều trị và băng bó vết thương của bạn.
Trung tâm chính quyền cho chị em phụ nữ hoặc lên án bạo hành
Các cơ sở y tế chuyên về tâm thần
Tòa án địa phương: Toà án địa phương của bạn có thể giúp bạn có được một lệnh cấm để buộc kẻ vũ phu tránh xa bạn hoặc bị bắt. Luật sư biện hộ, bào chưa có thể giúp hướng dẫn bạn qua tiến trình. Bạn cũng có thể kiện những vụ tấn công tình dục hoặc các tội danh khác.

_____________________________