Hẹp van hai lá

Bệnh hẹp van 2 lá là bệnh khá phổ biến trong các bệnh về van tim và có tỉ lệ tử vong khá cao. Nếu không được chữa trị, hẹp van hai lá có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng của tim.

1. Bệnh hẹp van 2 lá là gì

2. Triệu chứng của bệnh hẹp van 2 lá

• Khi nào nên đi khám bác sĩ

3. Nguyên nhân gây ra bệnh hẹp van 2 lá

• Yếu tố nguy cơ của bênh hẹp van 2 lá

4. Biến chứng của bệnh hẹp van 2 lá

5. Điều trị bệnh hẹp van 2 lá

• Chuẩn bị trước khi gặp bác sĩ
• Chẩn đoán
• Điều trị
• Thay đổi lối sống và biện pháp khắc phục

6. Phòng chống bệnh hẹp van 2 lá

7. Bác sĩ điều trị

8. Chia sẻ của bệnh nhân

1. Bệnh hẹp van 2 lá là gì?

Hẹp van hai lá – hay hẹp hai lá có tên tiếng Anh là Mitral Valve Stenosis, là tình trạng van hai lá ở tim thu nhỏ dần dẫn đến tình trạng bị hẹp của van hai lá. Điều này làm van không mở đúng cách, ngăn dòng máu chạy vào buồng bơm chính của tim bạn (thất trái). 

Nguyên nhân chính gây hẹp van hai lá là một loại nhiễm trùng được gọi là sốt thấp khớp có liên quan đến nhiễm khuẩn liên cầu. Sốt thấp khớp có thể gây sẹo van hai lá. Nếu không chữa trị, hẹp van hai lá có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng của tim.

2. Các dấu hiệu, biểu hiện và triệu chứng của bệnh hẹp van 2 lá

Bạn có thể cảm thấy bình thường khi bị hẹp van hai lá hoặc có những triệu chứng không đáng kể kéo dài. Tuy nhiên, những triệu chứng nhẹ có thể đột ngột trở nên xấu hơn. Những triệu chứng thường gặp đó là:

• Khó thở, đặc biệt khi gắng sức hoặc khi nằm xuống.
• Mệt mỏi, đặc biệt khi tăng hoạt động thể lực.
• Phù bàn chân hoặc chân
• Hồi hộp, đánh trống ngực ở tim – cảm giác nhịp tim nhanh, nảy mạnh không đều.
• Chóng mặt hoặc ngất.
• Ho nhiều, đôi khi đàm lẫn một ít máu.
• Khó chiụ ở ngực hoặc đau ngực.
• Đau đầu nặng, nói năng khó khăn hoặc những triệu chứng của đột quỵ.

Những triệu chứng của hẹp van hai lá có thể xuất hiện hoặc trở nên tệ hơn bất kì lúc nào nhịp tim tăng như là lúc vận động. Một đợt nhịp nhanh có thể kèm theo những triệu chứng kể trên. Hoặc chúng có thể được kích hoạt bởi thai nghén hoặc những stress khác của cơ thể, ví dụ như nhiễm trùng.

Trong hẹp van hai lá, áp lực tác động lên tim sau đó ảnh hưởng đến phổi, dẫn đến ứ dịch (sung huyết) và gây khó thở.

Những triệu chứng hẹp van hai lá thường xuất hiện nhiều nhất ở độ tuổi từ 30-50 ở những nước phát triển nhưng chúng có thể xuất hiện ở bất kì tuổi nào, thậm chí lúc nhỏ.

Hẹp van hai lá cũng có thể tạo những dấu hiệu mà bác sĩ của bạn sẽ tìm ra trong lúc thăm khám. Gồm có:

• Âm thổi ở tim.
• Ứ dịch ở phổi.
• Nhịp tim bất thường (loạn nhịp)

Khi nào cần đến gặp bác sĩ?

Gọi bác sĩ để hẹn khám ngay lập tức khi xuất hiện mệt mỏi hoặc khó thở trong lúc hoạt động thể lực, hồi hộp đánh trống ngực hoặc đau ngực.

Nếu bạn đã được chẩn đoán hẹp van hai lá nhưng chưa có triệu chứng, hãy nói với bác sĩ của bạn về những đánh giá để theo dõi.

Bác sĩ tham vấn thông tin:

✍ Các bác sĩ Tim Mạch Hello Doctor 

☎ Gọi Bác sĩ

유 Chat Bác sĩ trên Facebook

3. Nguyên nhân gây ra bệnh hẹp van 2 lá

Những nguyên nhân gây hẹp van hai lá bao gồm:

• Sốt thấp khớp: Đây là một biến chứng của nhiễm Strep hầu họng, sốt thấp khớp có thể gây tổn thương van hai lá. Sốt thấp khớp là nguyên nhân thường gặp nhất của hẹp van hai lá. Nó có thể gây tổn thương van bằng cách gây dày cứng hoặc dính các lá van. Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh hẹp van hai lá có thể không xuất hiện trong nhiều năm.
• Lắng đọng can-xi: Khi bạn già đi, can-xi có thể lắng đọng xung quanh vòng van hai lá, điều mà đôi khi dẫn đến hẹp van hai lá.
• Những nguyên nhân khác: Trong những ca hiếm, trẻ được sinh ra với van hai lá đã hẹp sẵn (dị tật bẩm sinh) có thể gây nhiều vấn đề và để lại hậu quả theo thời gian. Phẫu thuật thường được đề nghị để sửa chữa hẹp van hai lá bẩm sinh. Những nguyên nhân hiếm khác bao gồm xạ trị vùng ngực và những bệnh tự miễn như là bệnh Lupus ban đỏ.

Tim hoạt động thế nào?

Tim, trung tâm của hệ tuần hoàn bao gồm 4 buồng. Hai buồng phía trên (tâm nhĩ) nhận máu. Hai buồng phía dưới (tâm thất) bơm máu.

Bốn van tim mở và đóng để máu chảy theo 1 chiều trong quả tim. Van hai lá – nằm giữa 2 buồng bên trái của tim – gồm 2 mảnh mô được gọi là lá van.

Van hai lá mở khi máu chảy từ nhĩ trái đến thất trái. Sau đó lá van đóng để ngăn máu vừa chảy ngược lại vào thất trái. Dị tật tim làm hỏng chức năng đóng hoặc mở hoàn chỉnh  của van.

Yếu tố nguy cơ mắc bệnh hẹp van 2 lá

Hẹp van hai lá ngày nay ít gặp hơn vì nguyên nhân thường gặp nhất là sốt thấp khớp hiện nay rất hiếm tại Mỹ. Tuy nhiên, sốt thấp khớp vẫn là vấn đề ở những nước đang phát triển.

Yếu tố nguy cơ của hẹp van hai lá gồm:

• Tiền sử mắc sốt thấp khớp
• Nhiễm khuẩn liên cầu không được chữa trị

4. Tác hại và biến chứng của bệnh hẹp van 2 lá

Như những vấn đề van tim khác, hẹp van hai lá có thể gây quá tải và giảm lượng máu đến tim. Nếu không điều trị, hẹp van hai lá có thể dẫn đến những biến chứng như:

• Tăng áp phổi: Đây là tình trạng có sự tăng áp suất ở động mạch dẫn máu từ tim đến phổi (động mạch phổi), khiến tim bạn phải làm việc vất vả hơn.
• Suy tim: Van hai lá hẹp cản trở sự lưu thông máu. Điều này có thể gây tăng dần áp lực trong phổi, dẫn đến tích tụ dịch. Sự tích tụ dịch tạo ra sự quá tải bên trái tim, dẫn đến suy tim trái. Với việc hẹp nghiêm trọng van hai lá, theo thời gian, khả năng bơm máu của tim có thể giảm.
• Phì đại -> giãn rộng tim: Sự gia tăng áp lực của hẹp van hai lá dẫn đến sự giãn rộng của buồng trái phía trên tim (tâm nhĩ).
• Rung nhĩ: Việc kéo dài và mở rộng tâm nhĩ trái của tim có thể dẫn đến nhịp tim bất thường, trong đó các buồng tim phía trên đập hỗn loạn và quá nhanh.
• Các cục máu đông: Rung nhĩ không điều trị có thể gây ra hình thành cục máu đông ở buồng tim phía trên bên trái. Các cục máu đông từ tim bạn có thể vỡ ra và đi đến các bộ phận khác của cơ thể, gây ra các vấn đề nghiêm trọng, như đột quị nếu cục máu đông làm tắc mạch máu trong não.
• Sung huyết phổi (phù phổi): Máu và chất lỏng có thể tích tụ trong phổi, dẫn đến khó thở, và đôi khi ho ra đàm lẫn ít máu

5. Điều trị bệnh hẹp van 2 lá

Chuẩn bị trước khi đi khám

Bác sĩ gia đình của bạn có thể là người đầu tiên nghi ngờ bạn có hẹp van hai lá. Sau lần hẹn đầu tiên, bác sĩ có thể giới thiệu bạn đến một bác sĩ chuyên về các bệnh tim (bác sĩ tim mạch).

Dưới đây là một số thông tin để giúp bạn chuẩn bị cho cuộc hẹn của bạn.

Bạn có thể làm gì?

• Viết ra các triệu chứng và khi nào bắt đầu.
• Liệt kê các thông tin y tế trọng yếu của bạn, bao gồm các vấn đề về sức khoẻ khác, thuốc kê toa và thuốc mua không cần đơn và các chất bổ sung mà bạn đang dùng.
• Dẫn theo một người trong gia đình hoặc bạn bè đến cuộc hẹn, nếu có thể. Ai đó đi cùng bạn có thể giúp nhớ thông tin bạn nhận được.
• Viết ra các câu hỏi để hỏi bác sĩ của bạn.

Chẩn đoán

Các xét nghiệm thông thường để chẩn đoán hẹp van hai lá bao gồm:

Siêu âm tim qua lồng ngực: Sóng âm hướng vào tim bạn từ một thiết bị giống như cây đũa (đầu dò) được giữ trên ngực của bạn tạo ra hình ảnh của trái tim bạn đang chuyển động. Thử nghiệm này được sử dụng để xác nhận chẩn đoán hẹp van hai lá.

Điện tâm đồ (ECG): Các dây điện (điện cực) gắn vào miếng đệm trên da của bạn đo xung điện từ tim, cung cấp thông tin về nhịp tim. Bạn có thể đi bộ trên máy chạy bộ hoặc đạp xe đạp định vị trong khi theo dõi điện tâm đồ để khảo sát phản ứng của tim bạn như thế nào khi gắng sức.

Chụp X-quang ngực: Điều này cho phép bác sĩ của bạn xác định có bất kỳ buồng nào của tim bị giãn rộng và tình trạng của phổi.

Siêu âm tim qua thực quản: Một đầu dò nhỏ gắn vào đầu ống luồn vào trong thực quản của bạn cho phép quan sát van hai lá kỹ hơn so với siêu âm tim bình thường.

Thông tim: Kỹ thuật xâm lấn này không được thực hiện thường xuyên cho hẹp van hai lá, nhưng nó có thể được sử dụng khi cần thêm thông tin để đánh giá tình trạng của bạn. Nó liên quan đến việc luồn một ống mỏng (ống thông) qua mạch máu ở cánh tay hoặc háng của bạn tới động mạch trong tim và tiêm thuốc nhuộm qua ống thông để làm cho động mạch hiển thị được trên tia X. Điều này cung cấp một bức tranh chi tiết về tim bạn.

Các xét nghiệm tim như trên giúp bác sĩ phân biệt hẹp van hai lá do các bệnh lý khác nhau ở tim, bao gồm các tình trạng van hai lá khác. Các xét nghiệm này cũng giúp phát hiện nguyên nhân gây hẹp van hai lá và liệu van có thể sửa chữa hay không.

Điều trị

Nếu bạn có hẹp van hai lá từ nhẹ đến trung bình mà không có triệu chứng, có thể bạn sẽ không cần điều trị ngay. Thay vào đó, bác sĩ sẽ theo dõi van để theo dõi tình trạng của bạn có nặng hơn không.

Thuốc men

Không có thuốc nào có thể điều chỉnh dị tật van hai lá. Tuy nhiên, một số loại thuốc có thể làm giảm các triệu chứng bằng cách giảm bớt khối lượng công việc của tim và điều chỉnh nhịp của nó.

Bác sĩ có thể kê toa:

• Thuốc lợi tiểu để giảm tích tụ dịch trong phổi hoặc nơi khác.
• Thuốc làm loãng máu (thuốc chống đông máu) để giúp ngăn ngừa đông máu. Có thể dùng aspirin hàng ngày.
• Thuốc chẹn beta hoặc thuốc chẹn kênh canxi để làm chậm nhịp tim và cho phép tim bạn đổ đầy hiệu quả hơn.
• Thuốc chống loạn nhịp tim để điều trị rung nhĩ hoặc các rối loạn nhịp khác liên quan đến hẹp van hai lá.
• Thuốc kháng sinh để ngăn ngừa tái phát bệnh thấp khớp nếu đó là nguyên nhân gây hẹp van hai lá.

Thủ thuật

Bạn có thể cần sửa chữa van hoặc thay thế để điều trị hẹp van hai lá. Có các lựa chọn phẫu thuật và không phẫu thuật.

Nong van bằng bóng

Thủ thuật không phẫu thuật này sử dụng một ống mềm, mỏng (ống thông) có đầu bong bóng. Bác sĩ hướng ống thông từ mạch máu ở cánh tay hoặc háng của bạn tới van bị hẹp. Khi đến đúng vị trí, quả bóng được bơm phồng lên để mở rộng van, cải thiện lưu lượng máu. Bóng sau đó sẽ xẹp và ống thông với quả bóng được gỡ bỏ.

Đối với một số người, nong van bằng bóng giúp giảm các dấu hiệu và triệu chứng hẹp van hai lá cũng như phẫu thuật. Nếu tình trạng của bạn xấu đi theo thời gian, bạn có thể cần được làm thủ thuật này nhiều lần.

Không phải tất cả mọi người bị hẹp van hai lá đều là một ứng cử viên cho việc nong van. Nói chuyện với bác sĩ để quyết định xem đó có phải là một lựa chọn cho bạn.

Phẫu thuật van hai lá

Các lựa chọn phẫu thuật bao gồm:

• Phẫu thuật sửa van 2 lá: Nếu phẫu thuật van tim không phải là một lựa chọn, một bác sĩ phẫu thuật tim có thể thực hiện phẫu thuật mở tim để loại bỏ các vết canxi và các mô sẹo khác để làm sạch đường đi của van. Mổ mở rộng đòi hỏi bạn phải được đặt trên một máy bắc cầu tim phổi trong quá trình phẫu thuật. Bạn có thể cần thủ thuật này lặp lại nếu hẹp van hai lá của bạn tái phát triển.
• Thay van hai lá: Bác sĩ phẫu thuật của bạn sẽ lấy van bị thu hẹp lại và thay thế bằng van cơ học hoặc mô học. Van cơ học, làm từ kim loại, bền nhưng có nguy cơ tạo thành cục máu đông. Nếu bạn nhận được van hai cánh cơ học, bạn cần phải sử dụng thuốc chống đông cả đời, để ngăn ngừa các cục máu đông. Van mô học - có thể là từ lợn, bò hoặc người chết - thường cuối cùng cũng cần phải thay thế. Bác sĩ của bạn có thể thảo luận về những nguy cơ và lợi ích của mỗi loại van tim với bạn.

Thay đổi lối sống và biện pháp khắc phục

Để cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn nếu bạn có hẹp van hai lá, bác sĩ có thể khuyên bạn:

Chăm sóc răng của bạn: Chải và đánh răng và thường xuyên gặp nha sĩ.
Hạn chế muối. Muối trong thức ăn và đồ uống có thể làm tăng áp lực lên tim bạn. Không thêm muối vào thức ăn, và tránh thức ăn có hàm lượng natri cao. Đọc nhãn thực phẩm và yêu cầu các món ăn có muối thấp khi ăn.

Duy trì trọng lượng khỏe mạnh: Giữ trọng lượng của bạn trong phạm vi được bác sĩ của bạn đề nghị.
Cắt giảm caffein. Caffeine có thể làm tồi tệ hơn các nhịp tim bất thường (loạn nhịp tim). Hỏi bác sĩ của bạn về đồ uống có chứa caffein, chẳng hạn như cà phê hoặc nước giải khát.

Tìm kiếm sự chăm sóc y tế nhanh chóng: Nếu bạn nhận thấy đánh trống ngực thường xuyên hoặc cảm thấy tim mình đập nhanh, hãy tìm trợ giúp y tế. Nhịp tim nhanh mà không được điều trị có thể dẫn đến suy thoái nhanh chóng ở những người bị hẹp van hai lá.

Cắt rượu: Uống nhiều rượu có thể gây loạn nhịp tim và làm cho các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn. Hỏi bác sĩ của bạn về những ảnh hưởng của rượu lên tim bạn.

Tập thể dục: Bạn có thể tập thể dục bao lâu và lâu dài tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng và mức độ tập thể dục. Nhưng tất cả mọi người nên tham gia vào các bài tập thể dục thường xuyên ở mức thấp, ít thường xuyên để tập thể dục tim mạch. Hỏi bác sĩ để được hướng dẫn trước khi bắt đầu tập thể dục, đặc biệt nếu bạn đang cân nhắc việc thi đấu thể thao.

Thường xuyên gặp bác sĩ: Thiết lập một lịch hẹn định kỳ với bác sĩ tim mạch hoặc nhà cung cấp chăm sóc chính của mình.

Phụ nữ bị hẹp van hai lá cần thảo luận về kế hoạch hóa gia đình với bác sĩ trước khi mang thai. Mang thai làm tim hoạt động nặng hơn. Làm thế nào một trái tim bị hẹp van hai lá chịu được công việc phụ phụ thuộc vào mức độ hẹp và bơm máu của bạn tốt như thế nào. Trong suốt thời kỳ mang thai và sau khi sinh, bác sĩ tim mạch và bác sĩ sản khoa nên theo dõi bạn.

6. Phòng chống bệnh hẹp van 2 lá

Cách tốt nhất để ngăn ngừa hẹp van hai lá là để ngăn ngừa nguyên nhân thông thường nhất, sốt thấp khớp. Bạn có thể làm điều này bằng cách đảm bảo rằng bạn và con cái của bạn gặp bác sĩ của bạn vì bị đau họng. Nhiễm khuẩn họng không điều trị có thể phát triển thành thấp khớp. May mắn thay, nhiễm khuẩn liên cầu hầu họng thường dễ dàng được điều trị bằng kháng sinh.

Bệnh hẹp van 2 lá nên được điều trị sớm để tránh những hậu quả nguy hiểm, vì vậy khi thấy bản thân có các dấu hiệu của bệnh, bạn nên đi khám để đươc chuẩn đoán và điều trị sớm nhất. Bạn có thể liên hệ đặt khám với các bác sĩ của Hello Doctor chúng tôi qua số điện thoại 1900 1246 để nhận được sự hỗ trợ và giúp đỡ.