Dị ứng
Dị ứng xảy ra khi hệ thống miễn dịch của bạn phản ứng với một chất lạ, mức độ bệnh ở mỗi người là khác nhau. Hầu hết các chứng dị ứng không thể chữa được, việc điều trị có thể giúp làm giảm các triệu chứng dị ứng của bạn.
2. Triệu chứng của bệnh dị ứng
3. Nguyên nhân gây ra bệnh dị ứng
1. Bệnh dị ứng là gì?
Dị ứng (tên tiếng Anh là Allergies) xảy ra khi hệ thống miễn dịch của bạn phản ứng với một chất lạ - chẳng hạn như phấn hoa, nọc độc ong hay vật nuôi - hoặc thức ăn không gây dị ứng ở hầu hết mọi người.
Hệ miễn dịch của bạn tạo ra các chất được gọi là kháng thể. Khi bạn bị dị ứng, hệ miễn dịch sẽ tạo ra các kháng thể xác định một chất gây dị ứng đặc hiệu nào đó là có hại, mặc dù nó không phải. Khi bạn tiếp xúc với chất gây dị ứng, phản ứng của hệ miễn dịch có thể làm viêm da, viêm xoang, đường thở hoặc hệ tiêu hóa.
Mức độ nghiêm trọng của dị ứng khác nhau giữa người này với người khác và có thể từ kích thích nhỏ đến sốc phản vệ - một tình trạng khẩn cấp nguy hiểm đến tính mạng.
Tham khảo một số dạng dị ứng bạn thường gặp trong cuộc sống:
2. Các dấu hiệu, biểu hiện và triệu chứng của bệnh dị ứng
Các triệu chứng dị ứng, tùy thuộc vào chất có liên quan, có thể ảnh hưởng đến đường hô hấp, xoang và mũi, da và hệ tiêu hóa. Phản ứng dị ứng có thể từ nhẹ đến nặng. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, dị ứng có thể gây ra phản ứng đe dọa đến mạng sống được gọi là sốc phản vệ.
Viêm mũi dị ứng, có thể gây ra:
- Hắt xì
- Ngứa mũi, mắt hoặc vòm họng
- Chảy mũi, nghẹt mũi
- Chảy nước mắt, đỏ hoặc sưng mắt (viêm kết mạc)
Dị ứng thức ăn có thể gây ra:
- Tê miệng
- Sưng môi, lưỡi, mặt và họng
- Phát ban
- Sốc phản vệ
Dị ứng do côn trùng cắn, có thể gây ra:
- Sưng ( phù) một vùng lớn ở vùng bị cắn
- Ngứa hoặc phát ban toàn cơ thể
- Ho, thắt ngực, hắt xì hoặc khó thở
- Sốc phản vệ
Dị ứng thuốc có thể gây ra:
- Phát ban
- Ngứa da
- Sưng mặt
- Hắt xì
- Sốc phản vệ
Viêm da dị ứng hay còn gọi là chàm, có thể gây ra:
- Ngứa
- Đỏ
- Bong tróc da
Sốc phản vệ:
Một số loại dị ứng, bao gồm dị ứng thức ăn và côn trùng, có thể gây ra một phản ứng nghiêm trọng được gọi là sốc phản vệ. Đây là tình trạng khẩn cấp đe dọa đến mạng sống, nó có thể khiến bạn bị sốc. Các dấu hiệu và triệu chứng của quá mẫn gồm:
- Mất ý thức
- Hạ huyết áp
- Khó thở nặng
- Phát ban da
- Choáng váng
- Mạch nhanh, yếu
- Buồn nôn và ói mửa
Khi nào nên đi khám bác sĩ?
Bạn có thể gặp bác sĩ nếu bạn có các triệu chứng bạn nghĩ là do dị ứng, và khi dùng các loại thuốc dị ứng không cần kê toa không hiệu quả. Nếu bạn có các triệu chứng sau khi bắt đầu dùng thuốc mới, hãy gọi cho bác sĩ đã kê đơn ngay.
Đối với phản ứng dị ứng nghiêm trọng ( sốc phản vệ), hãy gọi số 115 hoặc số khẩn cấp tại địa phương của bạn hoặc tìm trợ giúp y tế khẩn cấp. Nếu bạn mang theo một máy tiêm epinephrine (Auvi-Q, EpiPen, các thuốc khác), hãy tự tiêm cho mình ngay.
Ngay cả khi các triệu chứng của bạn cải thiện sau khi tiêm epinephrine, bạn nên đến phòng cấp cứu để đảm bảo rằng các triệu chứng không trở lại khi thuốc hết tác dụng.
Nếu bạn đã từng bị dị ứng nghiêm trọng hoặc bất kỳ dấu hiệu và triệu chứng sốc phản vệ nào trong quá khứ, hãy hẹn gặp bác sĩ của bạn. Đánh giá, chẩn đoán và quản lý lâu dài tình trạng sốc phản vệ rất phức tạp, do đó có thể bạn cần gặp bác sĩ chuyên về dị ứng và miễn dịch học.
Lưu ý quan trọng: Bài viết này nhằm cung cấp kiến thức mang tính chất tham khảo. Nếu bạn hoặc người thân có triệu chứng hoặc những vấn đề còn mơ hồ, để hiểu rõ cụ thể trường hợp của bạn/ người thân, Hello Doctor hỗ trợ qua điện thoại hoặc nhắn tin trên facebook. Hello Doctor sẽ cố gắng hỗ trợ tốt nhất cho từng trường hợp một cách cụ thể.
Bác sĩ tham vấn thông tin:
✍ Các bác sĩ Da Liễu Hello Doctor
3. Nguyên nhân gây ra bệnh dị ứng
Dị ứng bắt đầu khi hệ miễn dịch nhầm lẫn một chất bình thường vô hại với một chất xâm hại cơ thể. Hệ thống miễn dịch sau đó tạo ra các kháng thể cảnh báo với kháng nguyên đặc hiệu đó. Khi bạn tiếp xúc với chất này một lần nữa, các kháng thể có thể giải phóng một số hóa chất của hệ miễn dịch, chẳng hạn như histamine, gây ra các triệu chứng dị ứng.
Các tác nhân gây dị ứng thông thường bao gồm:
- Các chất gây dị ứng qua không khí, chẳng hạn như phấn hoa, lông súc vật, bụi bám và nấm mốc
- Một số loại thực phẩm, đặc biệt là đậu phộng, hạt, lúa mì, đậu nành, cá, tôm, cua, trứng và sữa
- Nọc độc từ côn trùng, chẳng hạn như từ ong
- Thuốc men
- Latex hoặc các chất khác mà bạn chạm vào, có thể gây dị ứng da
Yếu tố nguy cơ gây bệnh dị ứng
Bạn có thể có nhiều khả năng bị dị ứng nếu bạn:
- Có tiền sử gia đình về bệnh suyễn hoặc dị ứng, chẳng hạn như viêm mũi dị ứng, phát ban hoặc chàm
- Là trẻ nhỏ
- Có bệnh hen hoặc các tình trạng dị ứng khác
4. Biến chứng của bệnh dị ứng
Việc bị dị ứng làm tăng nguy cơ của bạn đối với các vấn đề y khoa khác, bao gồm:
Sốc phản vệ: Nếu bạn bị dị ứng nghiêm trọng, bạn sẽ tăng nguy cơ bị sốc phản vệ. Thực phẩm, thuốc men và nọc độc côn trùng là những yếu tố gây nên tình trạng sốc phản vệ.
Hen suyễn: Nếu bạn bị dị ứng, bạn dễ bị hen suyễn hơn - phản ứng của hệ miễn dịch ảnh hưởng đến đường thở và hít thở. Trong nhiều trường hợp, bệnh suyễn được kích hoạt bằng cách tiếp xúc với chất gây dị ứng trong môi trường (bệnh suyễn do dị ứng gây ra).
Viêm xoang và nhiễm trùng tai hoặc phổi: Nguy cơ mắc các chứng bệnh này cao hơn nếu bạn bị sốt cao hay hen.
5. Điều trị bệnh dị ứng
Chuẩn bị trước khi đi khám
Đối với các triệu chứng có thể là do dị ứng, hãy gặp bác sĩ gia đình hoặc bác sĩ đa khoa. Bạn có thể được chuyển đến bác sĩ chuyên về điều trị dị ứng
Bạn nên làm gì
Nghĩ xem bạn đã ngừng dùng thuốc chống dị ứng trước khi đi khám chưa, và trong bao lâu. Ví dụ, thuốc kháng histamine có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm da dị ứng.
Lập danh sách:
- Các triệu chứng của bạn, bao gồm bất kỳ triệu chứng nào có vẻ không liên quan đến dị ứng và khi nào thì chúng bắt đầu
- Tiền căn bị dị ứng và hen suyễn của gia đình bạn, bao gồm các loại dị ứng cụ thể, nếu bạn biết chúng
- Tất cả các loại thuốc, vitamin và các chất bổ sung khác mà bạn uống bao gồm cả liều dùng
- Các câu hỏi để hỏi bác sĩ của bạn
Chẩn đoán
Để đánh giá xem bạn bị dị ứng hay không, bác sỹ sẽ có thể:
- Hỏi các câu hỏi chi tiết về dấu hiệu và triệu chứng
- Khám bệnh
- Có đầy đủ chi tiết về các triệu chứng và các yếu tố có thể gây ra dị ứng của bạn
Nếu bạn bị dị ứng thực phẩm, bác sĩ sẽ có khả năng:
- Yêu cầu bạn ghi lại chi tiết về thực phẩm bạn ăn
- Bảo bạn ngừng ăn thực phẩm nghi ngờ gây dị ứng trong quá trình đánh giá dị ứng
Bác sĩ của bạn cũng có thể đề nghị một hoặc cả hai xét nghiệm sau đây. Tuy nhiên, hãy lưu ý rằng các xét nghiệm dị ứng này có thể là dương tính giả hoặc âm tính giả.
- Xét nghiệm da. Một bác sĩ hoặc y tá sẽ chích da của bạn và cho nó tiếp xúc với một lượng nhỏ các protein có trong các chất nghi ngờ gây dị ứng. Nếu bạn bị dị ứng, bạn sẽ có khả năng nổi ban đỏ ở vị trí da được thử nghiệm.
- Xét nghiệm máu. Xét nghiệm IgE đặc hiệu (sIgE), thường được gọi là xét nghiệm chất hấp phụ dị nguyên phóng xạ (RAST) hoặc xét nghiệm ImmunoCAP, đo lượng kháng thể gây dị ứng trong máu của bạn, được gọi là kháng thể IgE (immunoglobulin E). Mẫu máu được gửi đến phòng thí nghiệm, nơi có thể kiểm tra sự nhạy cảm với các chất gây dị ứng.
Nếu bác sĩ nghi ngờ các vấn đề của bạn là do dị ứng khác, các xét nghiệm khác có thể giúp xác định hoặc loại trừ các vấn đề khác.
Điều trị
Tránh các chất gây dị ứng: Bác sĩ sẽ giúp bạn thực hiện các bước để xác định và tránh các chất gây dị ứng. Đây thường là bước quan trọng nhất trong việc ngăn ngừa phản ứng dị ứng và giảm các triệu chứng.
Thuốc men: Tùy thuộc vào dị ứng của bạn, thuốc có thể giúp làm giảm phản ứng của hệ miễn dịch và giảm bớt triệu chứng. Bác sĩ có thể đề nghị thuốc không kê toa hoặc thuốc có toa dưới dạng viên hoặc chất lỏng, thuốc xịt mũi hoặc thuốc nhỏ mắt.
Liệu pháp miễn dịch: Đối với dị ứng nghiêm trọng hoặc dị ứng không giảm hoàn toàn bằng phương pháp điều trị khác, bác sĩ có thể khuyên dùng liệu pháp miễn dịch gây dị ứng. Phương pháp điều trị này bao gồm việc tiêm một loạt các chất gây dị ứng đã được làm tinh khiết, thường được cho trong khoảng thời gian vài năm.
Một dạng liệu pháp miễn dịch khác là đặt thuốc dưới lưỡi cho đến khi nó tan ra. Thuốc ngậm dưới lưỡi được sử dụng để điều trị dị ứng phấn hoa.
Epinephrine khẩn cấp: Nếu bạn bị dị ứng nghiêm trọng, bạn có thể cần phải mang theo một mũi tiêm epinephrine khẩn cấp vào mọi lúc. Đối với các phản ứng dị ứng nặng, tiêm epinephrine (Auvi-Q, EpiPen, và các thuốc khác) có thể giảm triệu chứng cho đến khi bạn đến phòng cấp cứu.
Biện pháp khắc phục và tự chăm sóc
Triệu chứng nghẹt mũi và viêm mũi dị ứng. Chúng thường cải thiện khi dùng nước muối sinh lý rửa sạch xoang. Bạn có thể sử dụng bình chuyên rửa mũi hoặc các loại chai được thiết kế đặc biệt để làm sạch chất nhầy và chất kích thích từ mũi. Tuy nhiên, việc sử dụng chúng không đúng cách có thể dẫn đến nhiễm trùng.
Các triệu chứng dị ứng trong nhà. Giảm tiếp xúc với bụi hoặc lông vật nuôi bằng cách thường xuyên lau dọn giường ngủ và thú nhồi bông trong nước nóng, duy trì độ ẩm thấp, thường xuyên sử dụng máy hút chân không với bộ lọc tốt như bộ lọc HEPA và thay thế thảm bằng sàn cứng .
Dị ứng với nấm mốc. Giảm độ ẩm trong các khu vực ẩm ướt, chẳng hạn như bồn tắm và nhà bếp, bằng cách sử dụng quạt thông gió và máy hút ẩm. Sửa chữa rò rỉ bên trong và bên ngoài nhà bạn.
6. Phòng chống bệnh dị ứng
Tránh các chất gây dị ứng: Ngay cả khi bạn đang điều trị các triệu chứng dị ứng hãy tránh các yếu tố gây nên dị ứng. Ví dụ, nếu bạn dị ứng với phấn hoa, hãy ở bên trong cửa sổ và đóng cửa lại khi có nhiều phấn hoa. Nếu bạn bị dị ứng với bụi hãy thường xuyên quét dọn chỗ ngủ.
Ghi nhật ký: Khi cố gắng để xác định nguyên nhân gây ra hoặc trầm trọng hơn các triệu chứng dị ứng của bạn, theo dõi các hoạt động của bạn và những gì bạn ăn, khi các triệu chứng xuất hiện và những gì làm giảm bớt tình trạng dị ứng của bạn. Điều này có thể giúp bạn và bác sĩ xác định nguyên nhân gây ra dị ứng.
Mang vòng tay cảnh báo: Nếu bạn có phản ứng dị ứng trầm trọng, vòng tay báo động (hoặc vòng cổ) cho phép người khác biết bạn bị dị ứng nghiêm trọng trong trường hợp bạn có phản ứng và bạn không thể giao tiếp.
Hãy cẩn trọng đối với căn bệnh dị ứng. Để đảm bảo an toàn, bạn có thể đi khám bác sĩ để nhận được lời khuyên từ và hướng dẫn cách tự chăm sóc và phòng bệnh. Bạn có thể liên hệ đặt với các bác sĩ của Hello Doctor chúng tôi theo số điện thoại 1900 1246để được hỗ trợ và giúp đỡ.
Bác sĩ khám, điều trị
Thạc sĩ - Bác sĩ Phạm Ngọc Trâm
Khoa: Da liễu
Nơi làm việc: Bệnh viện Nhân Dân 115
Kinh nghiệm: 18 năm
Vị trí: Bác sĩ chuyên khoa
Bình luận, đặt câu hỏi