Người thân cần làm gì khi bệnh nhân rơi vào cơn hưng cảm?

Hưng cảm là một trạng thái rối loạn tâm thần có thể diễn ra đột ngột, khiến người bệnh rơi vào tình trạng phấn khích cực độ, nói nhanh, hành vi bốc đồng, thiếu kiểm soát và thậm chí nguy hiểm cho bản thân cũng như người xung quanh. Trong rối loạn lưỡng cực, cơn hưng cảm có thể xen kẽ với trầm cảm, gây xáo trộn lớn đến cuộc sống gia đình. Đối mặt với một cơn hưng cảm, người thân nếu không biết cách xử lý đúng có thể khiến tình trạng bệnh nhân nặng thêm, thậm chí dẫn đến các tình huống khẩn cấp. Bài viết dưới đây, với sự đóng góp từ các chuyên gia của Hello Doctor, sẽ hướng dẫn người nhà cách nhận biết và ứng phó hiệu quả với cơn hưng cảm.

Mục lục

• 1. Người thân nên hiểu gì về cơn hưng cảm?
• 2. Dấu hiệu nhận biết cơn hưng cảm cấp tính
• 3. Cần làm gì khi cơn hưng cảm bắt đầu?
• 4. Những điều nên tránh tuyệt đối
• 5. Vai trò của bác sĩ chuyên khoa trong điều trị hưng cảm
• 6. Khi nào cần đưa bệnh nhân đi cấp cứu?
• 7. Giải pháp phối hợp điều trị lâu dài cho gia đình
• 8. Liệu pháp không dùng thuốc được Hello Doctor áp dụng

_____________________________

    HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

BÁC SĨ TƯ VẤN QUA ĐIỆN THOẠI: 19001246

Tư vấn qua FACEBOOK: CLICK LINK

Tư vấn qua ZALO

Trị liệu TMS tại Hello Doctor

App quản lí cảm xúc

_____________________________

1. Người thân nên hiểu gì về cơn hưng cảm?

Trước hết, người nhà cần hiểu rằng hưng cảm không phải là “vui vẻ thái quá” hay “tăng động nhất thời” mà là một rối loạn cảm xúc có nguồn gốc sinh học. Cơn hưng cảm khiến người bệnh cảm thấy tràn đầy năng lượng, ý tưởng dồi dào, nói nhiều, hành xử khác thường và mất khả năng đánh giá đúng sai. Trong giai đoạn này, họ thường phủ nhận bệnh của mình và từ chối sự trợ giúp, điều trị. Việc nhận diện đúng bản chất của hưng cảm sẽ giúp người thân không bị sốc hoặc phản ứng sai lầm. Hiểu rõ đây là triệu chứng bệnh lý – không phải cá tính – sẽ là bước đầu tiên để người nhà giữ được bình tĩnh và tìm cách can thiệp phù hợp, không chỉ giúp người bệnh mà còn bảo vệ chính bản thân họ.

2. Dấu hiệu nhận biết cơn hưng cảm cấp tính

Một cơn hưng cảm cấp có thể khởi phát đột ngột, trong vòng vài ngày hoặc thậm chí vài giờ. Các dấu hiệu thường gặp bao gồm: nói liên tục, nói to, tăng tốc độ suy nghĩ, tư duy nhảy cóc, mất ngủ nhiều đêm liền nhưng vẫn tỉnh táo. Bệnh nhân có thể trở nên hưng phấn quá mức, tự tin thái quá, dễ bị kích động nếu bị ngăn cản. Họ thường có các ý tưởng hoang tưởng như tin rằng mình có sứ mệnh lớn lao, được Thượng đế chọn lựa, hay đang được theo dõi bởi một tổ chức nào đó. Những dấu hiệu này rất dễ nhầm lẫn với trạng thái sáng tạo hoặc lạc quan cực độ, đặc biệt nếu bệnh nhân vốn là người năng động. Do đó, người thân cần chú ý đến tính đột ngột, cường độ và sự mất kiểm soát trong hành vi để phân biệt với tính cách thường ngày.

3. Cần làm gì khi cơn hưng cảm bắt đầu?

Khi nhận thấy người thân có dấu hiệu rơi vào cơn hưng cảm, việc đầu tiên cần làm là giữ bình tĩnh. Người thân nên đưa bệnh nhân vào một không gian yên tĩnh, giảm thiểu ánh sáng, âm thanh mạnh hoặc tương tác với nhiều người. Hạn chế tối đa việc sử dụng điện thoại, mạng xã hội, hoặc tiếp cận thông tin gây kích thích. Nên nhẹ nhàng nói chuyện để trấn an và quan sát hành vi. Tuyệt đối không tranh cãi, phủ nhận ý kiến hay buộc bệnh nhân phải “tỉnh táo lại” vì điều đó sẽ phản tác dụng. Nếu bệnh nhân đang có bác sĩ điều trị, hãy gọi ngay để được hướng dẫn. Nếu chưa, liên hệ các trung tâm có dịch vụ tư vấn cấp như Hello Doctor để được hỗ trợ. Việc can thiệp sớm có thể ngăn chặn các biến cố nghiêm trọng, hạn chế nguy cơ nhập viện hoặc tổn thương cho người bệnh và gia đình.

_____________________________

    HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

BÁC SĨ TƯ VẤN QUA ĐIỆN THOẠI: 19001246

Tư vấn qua FACEBOOK: CLICK LINK

Tư vấn qua ZALO

Trị liệu TMS tại Hello Doctor

App quản lí cảm xúc

_____________________________

4. Những điều nên tránh tuyệt đối

Trong cơn hưng cảm, người bệnh có thể rất dễ bị kích động nếu cảm thấy bị kiểm soát hoặc tấn công. Vì vậy, người thân tuyệt đối không được la mắng, châm chọc, cãi vã hoặc phản bác gay gắt. Tránh tuyệt đối các hành vi như ép bệnh nhân uống thuốc, cố gắng trấn áp thể chất hoặc “lôi kéo trở lại thực tại” bằng cách tranh luận về hoang tưởng. Những hành động này dễ khiến bệnh nhân phản ứng dữ dội, mất kiểm soát, thậm chí có hành vi nguy hiểm. Không nên để bệnh nhân ra ngoài một mình hoặc tiếp xúc với người lạ. Cần khóa thẻ tín dụng, giấu các vật dụng sắc nhọn, chất kích thích, rượu bia và giữ môi trường an toàn tuyệt đối. Trong mọi tình huống, ưu tiên sự an toàn và tìm kiếm sự giúp đỡ từ chuyên gia thay vì tự xử lý bằng bản năng hoặc cảm xúc.

5. Vai trò của bác sĩ chuyên khoa trong điều trị hưng cảm

Bác sĩ chuyên khoa tâm thần là người duy nhất có thể đánh giá chính xác mức độ hưng cảm và đưa ra chỉ định điều trị hợp lý, đặc biệt khi bệnh nhân không còn khả năng tự nhận thức. Tại Hello Doctor, các bác sĩ tại Hà Nội, TP.HCM và Đà Nẵng đều có kinh nghiệm xử lý cơn hưng cảm ở nhiều mức độ khác nhau. Trong những tình huống khẩn cấp, họ có thể hướng dẫn người nhà sơ can thiệp, kê đơn thuốc cần thiết hoặc chỉ định nhập viện nếu có dấu hiệu nguy hiểm. Ngoài ra, bác sĩ còn hỗ trợ xây dựng phác đồ dài hạn sau giai đoạn cấp, bao gồm thuốc ổn định khí sắc, tư vấn tâm lý, giám sát chu kỳ hưng cảm-trầm cảm. Sự đồng hành của bác sĩ không chỉ giúp bệnh nhân kiểm soát triệu chứng mà còn giúp người nhà hiểu rõ bệnh lý và tham gia tích cực vào quá trình điều trị.

6. Khi nào cần đưa bệnh nhân đi cấp cứu?

Không phải mọi cơn hưng cảm đều cần nhập viện, nhưng có một số dấu hiệu báo động đỏ buộc phải cấp cứu ngay lập tức. Bao gồm: bệnh nhân có hành vi bạo lực với người khác hoặc bản thân, đe dọa tự sát, có biểu hiện loạn thần nặng (nghe thấy tiếng nói, hoang tưởng rõ rệt), mất ngủ liên tục trên 48 giờ, bỏ nhà đi, không ăn uống và từ chối mọi tiếp xúc. Trong những tình huống này, người thân không nên cố gắng đưa đi một mình mà nên gọi cấp cứu y tế hoặc trung tâm hỗ trợ chuyên biệt như Hello Doctor để được hướng dẫn quy trình xử lý an toàn. Việc xử lý chậm hoặc sai cách có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho cả bệnh nhân và người xung quanh.

7. Giải pháp phối hợp điều trị lâu dài cho gia đình

Sau khi vượt qua cơn hưng cảm, bệnh nhân thường có xu hướng phủ nhận những gì mình đã làm, thậm chí quên hoàn toàn. Đây là thời điểm lý tưởng để thiết lập lại kế hoạch điều trị lâu dài. Hello Doctor khuyến khích người thân tham gia vào quá trình điều trị: từ tuân thủ dùng thuốc, theo dõi triệu chứng tái phát, đến tham gia các buổi tư vấn gia đình. Việc hiểu rõ chu kỳ bệnh sẽ giúp người nhà phát hiện các dấu hiệu báo trước (mất ngủ, nói nhiều, thay đổi năng lượng…) và xử lý sớm. Hello Doctor xây dựng lộ trình can thiệp cá nhân hóa, tích hợp thuốc, tâm lý trị liệu, giáo dục sức khỏe và theo dõi định kỳ. Vai trò của người thân không chỉ là “giám sát” mà là “đồng hành” giúp bệnh nhân giữ được ổn định lâu dài, phòng ngừa tái phát và sống chất lượng hơn.

8. Liệu pháp không phụ thuộc thuốc được Hello Doctor áp dụng

Đối với các trường hợp hưng cảm nhẹ, không đáp ứng tốt với thuốc hoặc có lo ngại về tác dụng phụ, Hello Doctor áp dụng liệu pháp TMS (kích thích từ xuyên sọ) – phương pháp điều trị bằng sóng từ đã được chứng minh hiệu quả trong rối loạn lưỡng cực. TMS giúp điều hòa vùng não liên quan đến cảm xúc mà không gây đau, không cần gây mê, không ảnh hưởng đến trí nhớ. Ngoài ra, trung tâm còn tích hợp các liệu pháp hỗ trợ như thiền trị liệu, liệu pháp hành vi nhận thức, phục hồi giấc ngủ sinh học và huấn luyện kỹ năng kiểm soát cảm xúc. Những phương pháp này giúp bệnh nhân tăng khả năng kiểm soát hành vi, kéo dài giai đoạn ổn định và giảm thiểu nguy cơ tái phát mà không phải phụ thuộc hoàn toàn vào thuốc.

_____________________________

    HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

BÁC SĨ TƯ VẤN QUA ĐIỆN THOẠI: 19001246

Tư vấn qua FACEBOOK: CLICK LINK

Tư vấn qua ZALO

Trị liệu TMS tại Hello Doctor

App quản lí cảm xúc

_____________________________

Kết luận: Bảo vệ người bệnh và chính bạn

Cơn hưng cảm có thể đến nhanh và rất nguy hiểm nếu không được xử lý kịp thời. Người thân không nên chủ quan, cũng không nên đổ lỗi cho bản thân hay người bệnh. Điều quan trọng là phải hành động sớm, đúng cách và có sự hỗ trợ từ chuyên gia. Hello Doctor luôn đồng hành cùng bệnh nhân và gia đình trong cả giai đoạn cấp và duy trì, mang đến giải pháp điều trị toàn diện, linh hoạt và nhân văn. Khi được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng, bạn có thể không chỉ giúp người thân vượt qua khủng hoảng mà còn trở thành người đồng hành mạnh mẽ trong hành trình hồi phục lâu dài.