Rối loạn trầm cảm kéo dài

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Video trao đổi với chuyên gia tâm thần tại Hello Doctor Nguyễn Thi Phú về căn bệnh này.

2. Các dấu hiệu, biểu hiện và triệu chứng của bệnh rối loạn trầm cảm kéo dài

Triệu chứng của chứng rối loạn trầm cảm kéo dài thường đến và đi trong nhiều năm và mức độ trầm trọng của chúng có thể thay đổi theo thời gian. Nhưng các triệu chứng điển hình không biến mất sau hơn 2 tháng trong 1 lần phát bệnh. Thêm vào đó, các cơn trầm cảm có thể xuất hiện trước hoặc trong chứng trầm cảm kéo dài – đôi khi trường hợp này còn được gọi là trầm cảm gấp đôi.

Các triệu chứng của chứng rối loạn trầm cảm kéo dài có thể gây thiệt hại đáng kể, chúng bao gồm:

Mất hứng thú trong các hoạt động hằng ngày
Buồn rầu, cảm thấy trống vắng hoặc cảm giác mệt mỏi
Cảm thấy vô vọng
Mệt mỏi, thiếu năng lượng
Tự ti, tự phán xét bản thân hoặc cảm thấy mất năng lực
Gặp vấn đề tập trung và đưa ra quyết định
Cáu gắt hoặc cực kì nóng tính
Giảm hoạt động, giảm năng suất và hiệu suất làm việc
Tránh né các hoạt động xã hội, ngại giao tiếp xã hội
Cảm thấy tội lỗi và lo lắng về những chuyện đã xảy ra trong quá khứ
Chán ăn hoặc ăn quá nhiều
Rối loạn giấc ngủ

Ở trẻ em, các triệu chứng của chứng trầm cảm kéo dài có thể bao gồm tâm trạng chán nản và cáu gắt.

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Triệu chứng của chứng rối loạn trầm cảm kéo dài

Chứng trầm cảm kéo dài bắt đầu khi bạn còn nhỏ hoặc trong tuổi dậy thì và kéo dài tới sau khi lớn lên

Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Vì các cảm xúc này đã kéo dài nên bạn có thể nghĩ chúng luôn là một phần của cuộc sống. Nhưng nếu như bạn có bất kì triệu chứng nào của chứng rối loạn trầm cảm kéo dài, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ y tế.

Nếu bạn nghĩ bạn có thể làm tổn thương bạn hoặc đang có ý định tự tử, hãy gọi cấp cứu để được giúp đỡ ngay lập tức số liên hệ hotline 0886006167.

===

Bác sĩ tham vấn thông tin và hỗ trợ khám bệnh:

✍ Sài Gòn: Các bác sĩ Bv Tâm Thần HCM, Đại Học Y Dược, Đại học Phạm Ngọc Thạch

✍ Hà Nội: Viện Tâm Thần Bạch Mai- Đại Học Quốc Gia (khoa Y) - Đại Học Y Hà Nội.

✍ Đà Nẵng: Bệnh viện tâm thần Đà Nẵng.

☎ Gọi điện tư vấn miễn phí và hẹn khám Bác sĩ: 19001246

⌨ CHAT FACEBOOK

Tư vấn qua CHAT ZALO

===

3. Nguyên nhân gây ra bệnh rối loạn trầm cảm kéo dài

Nguyên nhân chính xác gây ra chứng rối loạn trầm cảm kéo dài tới hiện tại vẫn chưa được tìm hiểu kĩ. Cũng như bệnh trầm cảm, chứng bệnh này có thể liên quan tới nhiều yếu tố như:

Thay đổi các yếu tố sinh học: những người mắc chứng trầm cảm kéo dài có thể có các thay đổi về cấu trúc não bộ. Ý nghĩa của những thay đổi này hiện vẫn chưa biết được nhưng chúng có thể giúp xác định nguyên nhân gây ra rối loạn trầm cảm kéo dài.
Các chất hóa học của não bộ: các chất dẫn truyền thần kinh có một vai trò quan trọng trong chứng trầm cảm. Nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng thay đổi chức năng và ảnh hưởng của các chất dẫn truyền thần kinh cũng như cách chúng tương tác với mạng lưới tế bào thần kinh liên quan tới việc duy trì tâm trạng cân bằng có thể đóng vai trò quan trọng gây ra chứng trầm cảm và hướng điều trị.
Di truyền: chứng rối loạn trầm cảm kéo dài có vẻ xuất hiện nhiều ở những người có người thân cũng mắc chứng bệnh này. Các nhà nghiên cứu đang cố gắng tìm các gen có thể gây ra chứng trầm cảm.
Các sự kiện trong cuộc sống: cũng như trầm cảm, các sự kiện đau thương như mất người thân, vấn đề tài chính hoặc căng thẳng có thể gây ra chứng rối loạn trầm cảm kéo dài ở một vài người.

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Yếu tố nguy cơ mắc chứng rối loạn trầm cảm kéo dài

Chứng rối loạn trầm cảm kéo dài thường xuất hiện sớm khi còn nhỏ, những năm dậy thì hoặc tuổi trẻ và kéo dài nhiều năm. Các yếu tố nhất định có xu hướng làm gia tăng nguy cơ phát triển hoặc kích hoạt chứng trầm cảm kéo dài bao gồm:

Có người thân trong gia đình như cha mẹ, anh chị em ruột mắc trầm cảm hoặc các rối loạn trầm cảm khác
Các sự kiện đau thương hoặc căng thẳng như mất người thân hoặc gặp vấn đề tài chính
Các tính cách tiêu cực như tự ti, quá dựa dẫm vào người khác, tự chỉ trích bản thân hoặc bi quan
Tiền sử từng bị các rối loạn tâm thần khác như rối loạn nhân cách

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

4. Biến chứng và tác hại của của bệnh rối loạn trầm cảm kéo dài

Tuy không quá nặng nề như bệnh trầm cảm, nhưng chứng rối loạn trầm cảm kéo dài lại khiến cho người bệnh phải chịu đựng một số triệu chứng của rối loạn trầm cảm trong nhiều năm. Điều đó sẽ thật là đáng sợ đối với bất kì ai khi mà người bệnh không có hứng thú với bất cứ thứ gì, tâm trạng buồn bã và tuyệt vọng. Chứng rối loạn trầm cảm kéo dài có thể khiến cho người bệnh gặp khó khăn trong công việc, trong các mối quan hệ xã hội và nguy cơ tan vỡ hạnh phúc gia đình.

Chứng rối loạn trầm cảm kéo dài có thể có các biến chứng sau:

Giảm chất lượng cuộc sống
Trầm cảm, rối loạn lo âu và các rối loạn tâm trạng khác
Lạm dụng các chất kích thích
Gặp các vấn đề với các mối quan hệ của bản thân và xung đột gia đình
Gặp vấn đề trong học tập và làm việc, giảm năng suất làm việc
Đau mạn tính và các bệnh thông thường khác
Suy nghĩ và hành vi muốn tự tử
Rối loạn nhân cách hoặc các rối loạn tâm thần khác

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Biến chứng của chứng rối loạn trầm cảm kéo dài

Nếu không được điều trị, chứng trầm cảm kéo dài có thể gây ra các suy nghĩ và hành vi tự tử

5. Điều trị chứng trầm cảm kéo dài

Chuẩn bị trước khi đi khám

Trước khi đi khám bệnh, bạn nên lập một danh sách bao gồm:

Bất kì triệu chứng nào bạn đã gặp, kể cả những triệu chứng có vẻ không liên quan tới lần khám bệnh này.
Các thông tin chính của bản thân, bao gồm các căng thẳng và các thay đổi gần đây trong cuộc sống của bạn
Tất cả thuốc, vitamin, thuốc bổ và các loại thảo dược bạn đang sử dụng và liều lượng của chúng
Các câu hỏi cần hỏi bác sĩ

Hãy nhờ một người thân trong gia đình hoặc một người bạn mà bạn tin tưởng cùng đi khám chung với bạn. Họ sẽ giúp bạn ghi nhớ những thứ bạn bỏ qua hoặc quên mất.

Dưới đây là các câu hỏi cơ bản cần hỏi bác sĩ:

Tại sao tôi không thể tự vượt qua chứng trầm cảm này?
Tôi điều trị kiểu trầm cảm này như thế nào?
Liệu trị liệu tâm lý có giúp tôi hồi phục không?
Có loại thuốc nào giúp tôi vượt qua được không?
Tôi phải dùng thuốc trong bao lâu?
Các tác dụng phụ của thuốc bác sĩ kê cho tôi là gì?
Thời gian tái khám của tôi như thế nào?
Quá trình điều trị kéo dài bao lâu?
Tôi có thể làm những gì để tự giúp bản thân mình vượt qua?
Có tờ rơi hay trang web nào đáng tin cậy về vấn đề này để tôi tham khảo không?

Ngoài các câu hỏi trên, bác sĩ sẽ hỏi bạn thêm một vài câu hỏi về căn bệnh của bạn. Các câu hỏi đó là:

Khi nào bạn bắt đầu để ý các triệu chứng của mình?
Cuộc sống thường ngày của bạn bị ảnh hưởng bởi các triệu chứng trên như thế nào?
Bạn có từng điều trị bằng các phương pháp khác không?
Bạn có từng thử tự vượt qua các triệu chứng này không?
Điều gì làm bạn cảm thấy các triệu chứng này tệ hơn?
Gia đình bạn có ai từng mắc trầm cảm hay các bệnh tâm thần khác không?
Bạn hy vọng đạt được điều gì từ việc điều trị?

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Chẩn đoán

Nếu bác sĩ nghi ngờ bạn mắc chứng rối loạn trầm cảm kéo dài, họ sẽ cho bạn làm các xét nghiệm sau:

Kiểm tra tổng quát: bác sĩ sẽ khám tổng quát và hỏi các câu hỏi chuyên sâu về sức khỏe của bạn để xác định nguyên nhân gây trầm cảm ở bạn. Trong một vài trường hợp, nguyên nhân gây trầm cảm có liên quan tới một bệnh nền nào đó.

Xét nghiệm: bác sĩ cho bạn làm các xét nghiệm để loại trừ các bệnh có thể gây ra các triệu chứng trầm cảm. Ví dụ bác sĩ cho bạn làm xét nghiệm máu để xem tuyến giáp bạn có bị suy không.

Đánh giá tâm lý: việc này bao gồm trao đổi về các suy nghĩ, cảm xúc và hành vi và bạn có thể được cho làm một bảng câu hỏi để xác định được chẩn đoán. Bài đánh giá này có thể giúp bác sĩ xác định bạn mắc chứng trầm cảm kéo dài hay một bệnh nào khác có thể ảnh hưởng tới tâm trạng như trầm cảm, rối loạn lưỡng cực hoặc trầm cảm theo mùa.

DSM – 5

Để chẩn đoán chứng rối loạn trầm cảm kéo dài, nhiều bác sĩ sử dụng DSM – 5 (Cẩm nang chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần).

Theo DSM – 5, tiêu chuẩn chẩn đoán chứng rối loạn trầm cảm kéo dài ở người trưởng thành khác với trẻ em ở một vài khía cạnh:

Ở người lớn, tâm trạng chán nản xảy ra hầu như mọi ngày trong 2 năm hoặc lâu hơn
Ở trẻ em, tâm trạng chán nản hoặc cáu gắt xảy ra hầu như mọi ngày trong ít nhất 1 năm

Các triệu chứng gây ra bởi chứng trầm cảm kéo dài có thể thay đổi ở những người khác nhau. Nếu nó xuất hiện trước tuổi 21, bác sĩ gọi là chứng trầm cảm kéo dài xuất hiện sớm, nếu nó xảy ra sau tuổi 21 hoặc ở tuổi lớn hơn, nó gọi là chứng trầm cảm kéo dài xuất hiện trễ.

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Điều trị chứng rối loạn trầm cảm kéo dài

Tư vấn tâm lý giúp bạn điều chỉnh tâm trạng và học cách đối phó với các tình huống căng thẳng trong cuộc sống

Điều trị

Hai phương pháp điều trị chủ yếu cho chứng rối loạn trầm cảm kéo dài là dùng thuốc và tư vấn tâm lý. Việc điều trị theo gợi ý của bác sĩ phụ thuộc vào các yếu tố:

Mức độ trầm trọng của các triệu chứng
Mong muốn giải quyết các vấn đề cảm xúc hoặc các tình huống ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn
Sự lựa chọn phương pháp điều trị của bạn
Các phương pháp điều trị trước đó
Khả năng dùng thuốc của bạn
Các vấn đề cảm xúc khác bạn đang có

Tư vấn tâm lý có thể là lựa chọn hàng đầu cho trẻ em và thanh niên mắc chứng rối loạn trầm cảm kéo dài, nhưng cũng phụ thuộc vào từng cá thể khác nhau. Đôi khi bạn phải dùng tới thuốc chống trầm cảm.

Dùng thuốc

Bác sĩ có thể cho bạn dùng thuốc thuộc nhóm thuốc chống trầm cảm để điều trị chứng rối loạn trầm cảm kéo dài. Hãy hỏi bác sĩ về các tác dụng phụ có thể xảy ra khi sử dụng những loại thuốc này.

Bạn có thể phải thay đổi một vài loại thuốc hoặc kết hợp nhiều loại thuốc với nhau để tìm ra được loại thuốc thích hợp nhất cho bạn. Việc này cần bạn phải kiên nhẫn vì một vài loại thuốc mất nhiều tuần để có tác dụng đầy đủ và các tác dụng phụ giảm bớt do cơ thể bạn tự điều chỉnh để dung nạp thuốc.

Đừng tự ý ngưng thuốc chống trầm cảm mà không báo với bác sĩ. Bác sĩ có thể giúp bạn từ từ giảm liều thuốc an toàn. Ngưng điều trị đột ngột hoặc quên uống một vài liều có thể gây ra các triệu chứng giống như cai nghiện ma túy, và bỏ thuốc đột ngột có thể làm trầm cảm trở nên trầm trọng hơn.

Hãy nhớ rằng thuốc chống trầm cảm có xu hướng làm giảm nguy cơ tự tử trong thời gian dài bằng cách cải thiện tâm trạng của bạn.

Tư vấn tâm lý

Các kiểu tư vấn tâm lý khác nhau như liệu pháp trị liệu hành vi nhận thức có thể có hiệu quả với chứng trầm cảm kéo dài. Bạn và chuyên gia trị liệu có thể bàn bạc để xem loại trị liệu nào thích hợp nhất với bạn, với mục tiêu điều trị và độ dài của quá trình điều trị.

Tư vấn tâm lý có thể giúp bạn:

Điều chỉnh tâm trạng phù hợp trong tình huống căng thẳng hoặc các khó khăn khác trong hiện tại
Xác định các vấn đề có liên quan tới chứng trầm cảm của bạn và thay thế chúng bằng các hành vi, suy nghĩ lành mạnh và tích cực hơn
Tìm ra cách tốt hơn để đối phó và giải quyết vấn đề
Tìm được các mối quan hệ mới và trải nghiệm mới, phát triển các mối quan hệ với người khác
Xây dựng lại cảm giác thỏa mãn và kiểm soát cuộc sống của bạn, đồng thời giúp bạn giải tỏa các triệu chứng trầm cảm như cảm giác vô vọng hoặc giận dữ
Học cách đặt ra các mục tiêu thực tế

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Thay đổi lối sống và biện pháp tự khắc phục

Chứng rối loạn trầm cảm kéo dài thường không phải là một căn bệnh mà bạn có thể tự vượt qua được. Tuy nhiên, ngoài cách điều trị đã nói ở trên, dưới đây là một vài cách để bạn tự chăm sóc bản thân:

Theo sát kế hoạch điều trị, đừng bỏ bất kì buổi trị liệu hay tái khám nào, và thậm chí nếu bạn cảm thấy đã ổn, đừng ngừng uống thuốc. Hãy cho cơ thể bạn thời gian để cải thiện dần dần.
Tìm hiểu về chứng trầm cảm kéo dài có thể cho bạn sức mạnh và động viên bạn theo sát kế hoạch điều trị. Khuyến khích gia đình bạn cùng tìm hiểu về chứng bệnh này để họ có thể hiểu và động viên bạn.
Chú ý tới các dấu hiệu cảnh báo: hỏi bác sĩ hoặc chuyên gia trị liệu để tìm ra điều gì có thể kích hoạt các triệu chứng của bạn. Lập 1 kế hoạch để bạn biết được bạn cần phải làm gì khi các triệu chứng này nặng lên hoặc quay lại. Hãy liên hệ với bác sĩ hoặc chuyên gia trị liệu nếu bạn phát hiện bất kì thay đổi nào của các triệu chứng hoặc cảm giác của bạn. Hãy cân nhắc nhờ 1 người thân hoặc 1 người bạn cùng để ý tới các dấu hiệu cảnh báo với bạn.
Chăm sóc bản thân bằng cách ăn uống lành mạnh, tham gia các hoạt động thể chất và ngủ đủ giấc. Hãy đi bộ, chạy bộ, đi bơi, làm vườn hoặc làm các hoạt động mà bạn yêu thích. Ngủ đủ giấc rất quan trọng với sức khỏe thể chất và tâm thần của bạn. Nếu bạn gặp vấn đề với giấc ngủ, hãy liên lạc với bác sĩ về những chuyện bạn cần làm.
Tránh sử dụng rượu bia và các thuốc kích thích

Chứng rối loạn trầm cảm kéo dài có thể làm bạn khó tham gia vào các hoạt động khắc phục bệnh. Ngoài việc điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ, dưới đây là một vài mẹo nhỏ để bạn có thể đối phó với căn bệnh này:

Tập trung vào mục tiêu của bạn: đối phó với chứng trầm cảm kéo dài là một quá trình tiếp diễn. Hãy đặt ra các mục tiêu hợp lý cho bản thân và luôn động viên bản thân bằng cách hoàn thành các mục tiêu đó, nhưng hãy cho bản thân làm ít lại khi bạn cảm thấy xuống tinh thần.
Đơn giản hóa cuộc sống: hãy giảm bớt các công việc cần làm nếu cần thiết. Sắp xếp thời gian của bạn bằng cách lên kế hoạch các công việc cần làm trong ngày, sử dụng các miếng giấy ghi nhớ để giúp bạn ghi nhớ các công việc cần làm trong ngày hoặc sử dụng sổ kế hoạch để luôn theo kịp các công việc cần làm.
Viết nhật kí giúp bạn cải thiện tâm trạng bằng cách cho phép bạn giải tỏa sự đau đớn, giận dữ, sợ hãi và các cảm xúc khác.
Đọc các sách self – help nổi tiếng và các trang web có nội dung tương tự
Giữ liên lạc với mọi người: Đừng tự cô lập bản thân, cố gắng tham gia vào các hoạt động xã hội và tụ tập với gia đình, bạn bè thường xuyên. Các nhóm hỗ trợ những người bị trầm cảm có thể giúp bạn giữ liên lạc với những người cùng đối phó với các thử thách giống bạn và giúp bạn chia sẻ các trải nghiệm với mọi người.
Học cách thư giãn và kiểm soát căng thẳng bằng cách thiền, giãn cơ, yoga và thái cực quyền.
Đừng đưa ra các quyết định quan trọng khi bạn đang bị xuống tinh thần vì bạn có thể không suy nghĩ rõ ràng.

_____________________________