Thức dậy giữa đêm và không ngủ lại được – Cảnh báo trầm cảm tiềm ẩn

Nhiều người cho rằng việc thức giấc lúc 2–3 giờ sáng rồi tỉnh táo đến sáng chỉ đơn giản là do “ngủ ít”, “thức quen” hay “do tuổi tác”. Thực tế, đây có thể là một dấu hiệu cảnh báo sớm của rối loạn khí sắc, đặc biệt là trầm cảm. Nguy hiểm ở chỗ, tình trạng này thường bị bỏ qua hoặc tự điều chỉnh bằng các biện pháp dân gian, khiến bệnh âm thầm tiến triển. Đặc biệt, những người đang trải qua khủng hoảng tâm lý, người cao tuổi hoặc người có tiền sử bệnh tâm thần càng dễ gặp tình trạng này. Hiểu rõ nguyên nhân, nguy cơ và hướng xử trí sẽ giúp bạn phòng tránh được những hệ quả nghiêm trọng.

Mục lục

• 1. Hiện tượng “thức dậy giữa đêm” là gì?
• 2. Tại sao lại thức dậy vào khoảng 2–3 giờ sáng?
• 3. Vì sao dễ bị nhầm với “ngủ ít” hoặc “thức quen”?
• 4. Mối liên hệ giữa thức dậy giữa đêm và rối loạn khí sắc
• 5. Nhóm đối tượng dễ gặp tình trạng này
• 6. Nguy cơ khi bỏ qua dấu hiệu cảnh báo
• 7. Cách xử lý khi thường xuyên thức dậy giữa đêm
• 8. Điều trị mất ngủ giữa đêm tại Hello Doctor

_____________________________

    HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

BÁC SĨ TƯ VẤN QUA ĐIỆN THOẠI: 19001246

Tư vấn qua FACEBOOK: CLICK LINK

Tư vấn qua ZALO

Trị liệu TMS tại Hello Doctor

App quản lí cảm xúc

_____________________________

1. Hiện tượng “thức dậy giữa đêm” là gì?

Thức dậy giữa đêm là tình trạng người ngủ đang trong giấc nhưng bỗng tỉnh vào một thời điểm nhất định, thường là khoảng 2–3 giờ sáng, và sau đó không thể ngủ lại được dù vẫn còn mệt mỏi. Đây không phải là một giấc ngủ ngắn hay “ngủ trưa ban đêm” mà là sự gián đoạn đáng kể của chu kỳ ngủ sinh học. Khi chu kỳ giấc ngủ bị cắt ngang, cơ thể không kịp hoàn thành các giai đoạn ngủ sâu cần thiết cho việc phục hồi thể chất và tinh thần. Nếu tình trạng này xảy ra liên tục nhiều đêm, người bệnh sẽ cảm thấy kiệt sức, dễ cáu gắt, tập trung kém, và có nguy cơ phát triển các vấn đề tâm lý nghiêm trọng hơn.

2. Tại sao lại thức dậy vào khoảng 2–3 giờ sáng?

Giờ thức này không phải ngẫu nhiên. Vào khoảng 2–3 giờ sáng, cơ thể đang ở pha ngủ REM hoặc chuyển giao giữa các chu kỳ ngủ. Khi hệ thần kinh có dấu hiệu bất ổn, như trong trầm cảm hoặc rối loạn lo âu, bộ não dễ bị kích thích bất thường, khiến người bệnh tỉnh giấc. Ngoài ra, yếu tố môi trường như tiếng ồn, nhiệt độ, ánh sáng, hoặc tác động sinh lý như tiểu đêm cũng có thể góp phần, nhưng nếu nguyên nhân tâm lý chiếm ưu thế, người bệnh sẽ khó ngủ lại dù các yếu tố bên ngoài đã được loại bỏ. Đây chính là điểm khiến tình trạng này mang tính bệnh lý và cần can thiệp sớm.

3. Vì sao dễ bị nhầm với “ngủ ít” hoặc “thức quen”?

Nhiều người, đặc biệt là người cao tuổi hoặc người từng làm việc ca đêm, cho rằng việc thức dậy lúc 2–3 giờ sáng chỉ là thói quen sinh học hoặc biểu hiện bình thường của quá trình lão hóa. Một số người thậm chí còn tận dụng thời gian tỉnh giấc này để làm việc, đọc sách, hoặc lướt điện thoại, khiến cơ thể càng củng cố “thói quen” thức giấc giữa đêm. Tuy nhiên, nếu trước đây bạn từng ngủ liền mạch 6–8 tiếng nhưng gần đây lại hay tỉnh giấc và không ngủ lại được, đây không phải là “thức quen” mà là dấu hiệu bất thường. Việc chủ quan có thể khiến bạn bỏ lỡ giai đoạn vàng để phát hiện và điều trị sớm trầm cảm hoặc rối loạn khí sắc.

4. Mối liên hệ giữa thức dậy giữa đêm và rối loạn khí sắc

Trong y học, mất ngủ giữa đêm là một trong những triệu chứng điển hình của trầm cảm. Khi mắc trầm cảm, đồng hồ sinh học của cơ thể bị rối loạn, làm thay đổi nhịp sản xuất các hormone điều chỉnh giấc ngủ như melatonin và cortisol. Điều này khiến người bệnh dễ thức giấc vào một thời điểm cố định. Ngoài ra, khi tỉnh giấc, họ thường kèm theo suy nghĩ tiêu cực, cảm giác buồn bã hoặc lo âu – những yếu tố khiến việc ngủ lại gần như bất khả thi. Đây không chỉ là mất ngủ đơn thuần, mà là một biểu hiện của sự mất cân bằng cảm xúc cần được điều trị toàn diện.

_____________________________

    HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

BÁC SĨ TƯ VẤN QUA ĐIỆN THOẠI: 19001246

Tư vấn qua FACEBOOK: CLICK LINK

Tư vấn qua ZALO

Trị liệu TMS tại Hello Doctor

App quản lí cảm xúc

_____________________________

5. Nhóm đối tượng dễ gặp tình trạng này

Tình trạng thức giấc giữa đêm và tỉnh táo đến sáng có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp hơn ở:

• Người đang trải qua khủng hoảng tâm lý như mất người thân, ly hôn, áp lực tài chính.
• Người cao tuổi do thay đổi sinh lý giấc ngủ và các bệnh lý kèm theo.
• Người có tiền sử trầm cảm hoặc rối loạn lo âu.
• Người làm việc ca kíp hoặc lịch sinh hoạt thất thường.
• Người lạm dụng rượu, cà phê hoặc chất kích thích.

Nhóm đối tượng này không chỉ dễ gặp tình trạng mất ngủ giữa đêm mà còn có nguy cơ cao phát triển bệnh lý tâm thần nếu không được can thiệp kịp thời.

6. Nguy cơ khi bỏ qua dấu hiệu cảnh báo

Nếu coi việc thức giấc lúc 2–3 giờ sáng là bình thường, bạn có thể bỏ qua giai đoạn phát hiện sớm rối loạn khí sắc. Khi mất ngủ kéo dài, cơ thể sẽ rơi vào trạng thái suy kiệt, hệ miễn dịch suy giảm, khả năng làm việc và xử lý thông tin giảm sút. Về mặt tâm lý, người bệnh dễ rơi vào vòng xoáy tiêu cực: mất ngủ – lo âu – trầm cảm – mất ngủ nặng hơn. Một số nghiên cứu còn chỉ ra mối liên hệ giữa mất ngủ mạn tính và nguy cơ tự sát ở bệnh nhân trầm cảm. Điều này cho thấy việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng.

7. Cách xử lý khi thường xuyên thức dậy giữa đêm

Nếu bạn thường xuyên tỉnh giấc vào cùng một khung giờ giữa đêm và không ngủ lại được, hãy:

• Ghi lại nhật ký giấc ngủ để xác định tần suất và yếu tố kích hoạt.
• Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ.
• Tránh uống cà phê, rượu hoặc ăn quá no vào buổi tối.
• Giữ phòng ngủ yên tĩnh, tối và nhiệt độ phù hợp.
• Tìm kiếm sự tư vấn từ chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ tâm thần nếu tình trạng kéo dài hơn 2 tuần.

Quan trọng nhất, không nên tự ý dùng thuốc ngủ khi chưa có chỉ định, vì có thể che lấp triệu chứng và trì hoãn việc điều trị nguyên nhân gốc rễ.

8. Điều trị mất ngủ giữa đêm tại Hello Doctor

Tại Hello Doctor, việc điều trị mất ngủ giữa đêm không chỉ dừng ở cải thiện giấc ngủ mà còn tập trung vào giải quyết nguyên nhân tâm lý – thần kinh. Phác đồ điều trị bao gồm:

• Tư vấn tâm lý cá nhân để giải tỏa áp lực, xử lý các yếu tố gây căng thẳng.
• Điều chỉnh thuốc cho bệnh nhân có rối loạn khí sắc hoặc trầm cảm.
• Liệu pháp TMS (kích thích từ xuyên sọ) giúp cân bằng hoạt động não bộ, hỗ trợ cải thiện giấc ngủ.
• Theo dõi từ xa qua video-call để kịp thời điều chỉnh phương án điều trị.

Sự kết hợp đa phương pháp này không chỉ giúp bệnh nhân ngủ lại bình thường mà còn cải thiện toàn diện sức khỏe tinh thần, giảm nguy cơ tái phát.

_____________________________

    HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

BÁC SĨ TƯ VẤN QUA ĐIỆN THOẠI: 19001246

Tư vấn qua FACEBOOK: CLICK LINK

Tư vấn qua ZALO

Trị liệu TMS tại Hello Doctor

App quản lí cảm xúc

_____________________________

Kết luận

Thức dậy giữa đêm và không ngủ lại được không phải là một thói quen vô hại, mà có thể là dấu hiệu sớm của trầm cảm hoặc rối loạn khí sắc. Việc phát hiện và điều trị kịp thời, đặc biệt với sự hỗ trợ chuyên sâu từ các cơ sở y tế như Hello Doctor, sẽ giúp bạn không chỉ lấy lại giấc ngủ mà còn bảo vệ sức khỏe tinh thần lâu dài.