HIV ở trẻ em - Cách chống lây nhiễm HIV từ mẹ sang con
Chào bác sĩ, tôi có người em gái đã lập gia đình. Vì rất muốn có con nên em tôi quyết định có thai. Khi đi khám sức khỏe trong những tháng mang thai đầu tiên, em tôi phát hiện bị nhiễm HIV và điều trị đều đặn. Hiện em tôi đang mang thai được 7 tháng. Bác sĩ cho tôi hỏi có phải cháu bé sinh ra sẽ bị nhiễm HIV không? Làm thế nào để phòng chống HIV cho cháu tôi không bị lây từ mẹ? HIV của cháu tôi có thể lây cho chúng tôi nếu tôi chăm sóc bé không? Liệu em gái và cháu tôi sống được bao nhiêu lâu nữa? Tôi rất lo lắng cho em gái và cháu tôi. Xin cảm ơn bác sĩ.
Trả lời:
Gọi điện Tư vấn và Hẹn khám Bác sĩ: 19001246
Bảo mật danh tính hoàn toàn!
Chào bạn, cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi về cho chúng tôi. Chúng tôi hiểu bạn và em gái bạn hiện đang rất lo lắng cho cháu bé sắp sinh ra. Sau đây tôi sẽ cung cấp thông tin về HIV ở trẻ em, cũng như giải đáp các thắc mắc của bạn.
HIV là loại virus gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người. Giai đoạn đầu khi vừa nhiễm virus, người bệnh thường có những triệu chứng giống bệnh cúm trong một thời gian ngắn. Sau đó, bệnh nhân không có dấu hiệu gì trong một thời gian dài. Khi bệnh tiến triển, nó gây ảnh hưởng ngày càng nhiều đến hệ miễn dịch, làm cho bệnh nhân dễ mắc phải các nhiễm trùng. Nếu không được chữa trị, bệnh sẽ tiến triển sang giai đoạn AIDS. Người bệnh thường chết do nhiễm trùng cơ hội hoặc do các bệnh ác tính liên quan đến sự giảm sút của hệ thống miễn dịch. Để hiểu rõ hơn về bệnh HIV, bạn có thể xem thêm tại Bệnh HIV là gì.
HIV lây nhiễm qua 3 con đường:
- Quan hệ tình dục
- Qua máu
- Từ mẹ sang con
Xem đầy đủ về các con đường lây nhiễm HIV Tại đây.
Điều lưu ý đối với bà mẹ bị nhiễm HIV sau khi sinh con: HIV từ sữa mẹ có thể xâm nhập qua niêm mạc miệng, lưỡi, lợi của đứa trẻ và lây nhiễm cho trẻ này, nhất là trong trường hợp trẻ có các viêm nhiễm trong khoang miệng. Hoặc trong trường hợp vú mẹ có viêm nhiễm, có vết nứt hay khi trẻ mọc răng cắn gây chảy máu thì HIV còn có thể theo máu vào miệng trẻ, xâm nhập qua niêm mạc trong khoang miệng và gây nhiễm HIV cho bé.
1. Mẹ bị nhiễm HIV, con sinh ra có chắc chắn bị nhiễm HIV?
Việc lây truyền HIV từ mẹ sang con có thể diễn ra ở cả 3 giai đoạn: mang thai, chuyển dạ và cho con bú. Trong đó, con đường truyền bệnh qua chuyển dạ chiếm nhiều nhất (khoảng 50- 60% số trẻ em bị lây truyền HIV trong giai đoạn này).
3 giai đoạn lây nhiễm HIV từ mẹ sang con
Theo nghiên cứu của Tổ chức Y tế Thế giới, cứ 100 trẻ sinh ra từ các bà mẹ bị nhiễm HIV nếu không được chăm sóc điều trị thích hợp, không được dùng thuốc kháng HIV để phòng HIV lây truyền từ mẹ sang con thì trung bình có 30-35 trẻ sinh ra bị lây nhiễm HIV từ mẹ. Trong khi đó nếu được phát hiện sớm và điều trị thích hợp, tỷ lệ này giảm xuống còn dưới 5% (100 trẻ sinh ra có thể chỉ có 3-5 trẻ nhiễm HIV từ mẹ hoặc thậm chí còn ít hơn nữa).
Vì thế, nếu bà mẹ được chẩn đoán sớm và điều trị hiệu quả thì tỉ lệ lây truyền từ mẹ sang con chỉ còn 2-6%, thậm chí là 0%.
_____________________________
HELLO DOCTOR - MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG
_____________________________
2. HIV ở trẻ em khác gì ở người lớn?
Do hệ miễn dịch ở trẻ em chưa hoàn thiện nên khi nhiễm HIV, trẻ có xu hướng dễ mắc các bệnh cơ hội hơn. Vì thế, HIV có thể diễn tiến rất nhanh nếu việc điều trị bị trì hoãn. Trẻ em nhiễm HIV tiến triển đến AIDS nhanh hơn người lớn.
Không phải tất cả trẻ nhiễm HIV đều xuất hiện triệu chứng. Những bé không may bị nhiễm HIV thường không có những triệu chứng giống nhau, vì các triệu chứng thay đổi theo độ tuổi. Những triệu chứng thường gặp là:
- Biểu hiện trên toàn cơ thể: trẻ bị sụt cân, chậm lớn (chậm đạt được hoặc mất các mốc phát triển cơ bản) hoặc suy dinh dưỡng, tiêu chảy kéo dài (biểu hiện lâm sàng thường gặp trong nhiễm HIV và có thể tiến triển nặng khi tình trạng miễn dịch suy giảm), gan lách to.
- Bệnh lý ở phổi: bệnh lý liên quan đến đường hô hấp kéo dài, tay dùi trống không giải thích được, lao phổi.
- Vùng đầu mặt cổ: não nhỏ không rõ nguyên nhân, viêm lợi mãn tính thứ phát sau nhiễm vi rút herpes, viêm tai giữa hoặc viêm xoang nặng.
- Bệnh về da: nhiễm vi-rút u nhú lan tỏa, u nhầy lây lan tỏa, viêm nang lông tái phát, chàm hoặc viêm da bã nhờn nặng, ban sẩn ngứa.
- Thần kinh: chậm phát triển trí tuệ hoặc mất các mốc phát triển, tình trạng co cứng không rõ nguyên nhân.
Ngoài ra, trẻ còn có biểu hiện bị nhiễm trùng nặng hoặc thường xuyên (như viêm phổi nặng, viêm tai giữa…); tiêu chảy kéo dài - sự tiến triển đến tiêu chảy mạn là một yếu tố quan trọng gợi ý cho các bậc phụ huynh: nhiều khả năng trẻ đã bị nhiễm HIV.
3. Phòng ngừa lây nhiễm HIV cho trẻ và người chăm sóc
Đối với trẻ có mẹ bị nhiễm HIV:
- Phụ nữ mang thai nhiễm HIV phải được điều trị trong quá trình mang thai và sinh con.
HIV từ mẹ có thể phòng ngừa lây nhiễm cho con nếu được điều trị
- Trẻ có mẹ bị nhiễm HIV sau khi sinh ra được điều trị thuốc từ 4 đến 6 tuần sau sinh. Thuốc giúp giảm nguy cơ trẻ bị nhiễm HIV có thể xảy ra trong quá trình chuyển dạ.
- Ủy ban Quốc gia phòng, chống AIDS và phòng, chống tệ nạn ma túy, mại dâm đã đưa ra khuyến cáo người mẹ nhiễm HIV không nên cho con bú vì HIV có trong sữa mẹ và có thể truyền sang con khi cho bú. Vì vậy, phụ nữ nhiễm HIV nên nuôi con bằng sữa thay thế. Nếu không có đủ điều kiện để cho em bé bú sữa ngoài hoàn toàn thì chỉ nên cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong vài tháng đầu và cai sữa cho em bé càng sớm càng tốt, cai sữa chậm nhất là khi em bé được 6 tháng tuổi. Sau đó tiếp tục nuôi em bé bằng sữa ngoài. Tuyệt đối không nuôi trẻ phối hợp giữa bú mẹ và nuôi sữa thay thế vì tăng nguy cơ lây truyền cho trẻ, tăng nguy cơ tử vong gấp 6 lần do mắc các bệnh nhiễm trùng của trẻ.
- Không để trẻ tiếp xúc với máu, dịch tiết của người nhiễm HIV.
Đối với người chăm sóc:
Nếu chẳng may trẻ bị nhiễm HIV, người chăm sóc trẻ có thể bị lây nhiễm HIV qua các con đường lây của HIV, nhất là lây truyền qua đường máu.Người nhà cần tránh tiếp xúc trực tiếp với máu, dịch cơ thể của người nhiễm HIV, dùng riêng đồ dùng cá nhân: dao cạo, bàn chải răng, bấm móng tay,...
Xem thêm Hướng dẫn lập kế hoạch chăm sóc bệnh nhân HIV AIDS
_____________________________
HELLO DOCTOR - MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG
_____________________________
4. Bệnh nhân HIV sống được bao lâu?
Hiện nay chưa có câu trả lời chính xác cho câu hỏi này, vì bệnh tiến triển khác nhau tùy theo từng trường hợp. Theo một số nghiên cứu, nếu không được điều trị, thời gian sống trung bình của một người bị nhiễm HIV là khoảng 10 năm. Tuy nhiên, cũng có những trường hợp ngoại lệ:
- Có những người chỉ sống được 4 -5 năm do sự phát triển bệnh nhanh và thể trạng người bệnh yếu. Độ tuổi mắc bệnh cũng ảnh hưởng tới thời gian sống của người nhiễm HIV.
- Có trường hợp sống được hơn 10 năm nếu được phát hiện, kiểm soát bệnh hiệu quả.
- Nếu được chăm sóc tốt, sống lành mạnh có thể kéo dài được 15 -20 năm hoặc hơn thế nữa.
Em gái bạn cần tuân thủ điều trị, sống lành mạnh, theo dõi và tái khám định kỳ để kéo dài đời sống. Đối với cháu bạn, nếu không bị lây nhiễm HIV và được phòng ngừa lây nhiễm sau này thì vẫn sống khỏe mạnh và phát triển như đứa trẻ bình thường.
Tóm lại: HIV có thể lây truyền từ mẹ sang con, đặc biệt là trong giai đoạn chuyển dạ. Việc phát hiện sớm và điều trị thích hợp cho người mẹ khi mang thai và sinh con, tỷ lệ này giảm xuống còn dưới 5%. Do hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn thiện nên khi bị lây nhiễm, HIV sẽ tiến triển nhanh chóng sang giai đoạn AIDS. Việc điều trị cho mẹ và bé sau khi sinh, thực hiện các biện pháp phòng ngừa là rất cần thiết để phòng chống lây nhiễm HIV từ mẹ sang con cũng như cho những người chăm sóc.
Lời khuyên của chúng tôi: Trường hợp của em gái bạn, cần tiếp tục theo dõi và điều trị HIV đến suốt đời. Trong giai đoạn mang thai, sanh con và nuôi con, em gái bạn cần nghiêm ngặt đến cơ sở y tế để được tư vấn, khám, theo dõi, điều trị cho cả mẹ và con sau khi sinh để có thể giảm thiểu tối đa nguy cơ lây bệnh cho con. Cháu bé sau khi sinh và trong khi chăm nuôi cần được lưu ý để trẻ tránh tiếp xúc với máu, dịch tiết, vết thương của mẹ. Nếu trẻ không may bị lây nhiễm, người chăm sóc hạn chế tiếp xúc với máu, dịch cơ thể, vết thương của trẻ. Bạn và gia đình có thể đến cơ sở y tế có chuyên môn để được tư vấn và hỗ trợ thêm.
Nếu bạn cần tư vấn thêm hãy liên hệ đến phòng khám chuyên khoa truyền nhiễm chúng tôi theo số 1900 1246
Thông tin thêm về HIV/AIDS
Bình luận, đặt câu hỏi