Rối loạn căng thẳng hậu sang chấn

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

2. Dấu hiệu, biểu hiện và triệu chứng của bệnh rối loạn căng thẳng sau chấn thương tâm lý

Rối loạn căng thẳng hậu sang chấn thường có các triệu chứng diễn ra trong khoảng một tháng sau sang chấn hoặc có khi triệu chứng diễn ra sau vài năm sau sự kiện. Các triệu chứng này gây ra các rắc rối đặc trưng trong công việc hay xã hội thường ngày và còn có thể ảnh hưởng đến sinh hoạt và hiệu quả công việc hằng ngày của bạn.

Các hồi tưởng tiêu cực

Triệu chứng của hồi tưởng tiêu cực bao gồm:

Xuất hiện các kí ức tồi về về biến cố xảy ra
Luôn hồi tưởng và lo sợ về biến cố sẽ lặp lại
Gặp ác mộng về sự kiện không đáng có đó
Cảm xúc tiêu cực hay phản ứng thái quá khi có điều khi làm bạn nhớ lại biến cố kinh hoàng

Sự xa lánh

Các triệu chứng của xa lánh bao gồm:

Cố gắng loại bỏ suy khi hay hạn chế nói về biến cố
Không muốn đến các nơi, tham gia các hoạt động hay tiếp xúc đến những người làm bạn nhớ lại biến cố trước đó

Thay đổi về cảm xúc và phản ứng của bản thân

Các triệu chứng liên quan bao gồm:

Luôn dễ hoảng sợ hay hốt hoảng
Luôn cảnh giác với mọi thứ xung quanh
Hành vi tự hủy hoại bản thân, như lạm dụng rượu bia hay lái xe bất cẩn
Khó ngủ
Khó tập trung
Có hành vi kích động, giận dữ
Cảm giác xấu hổ hay tội lỗi

Với trẻ em nhỏ hơn 6 tuổi, các dấu hiệu và triệu chứng có thể bao gồm:

Nhại lại các biến cố đã xảy ra
Có các giấc mơ tiêu cực có hoặc không liên quan đến biến cố trước đó

Thay đổi tiêu cực trong tâm trạng và suy nghĩ

Các triệu chứng liên quan bao gồm:

Suy nghĩ tiêu cực về bản thân, mọi người và mọi việc xung quanh
Vô vọng về tương lai
Vấn đề về trí nhớ, như không thể nhớ lạị các chi tiết quan trong khi biến cố xảy ra
Khó có cảm giác gần gủi trong các mối quan hệ
Khó khăn khi tiếp xúc với bạn bè và người thân
Không thấy hứng thú với mọi việc bạn đang làm
Khó có tâm trạng tích cực trong mọi việc
Có cảm giác như chết lặng đi

Mức độ trầm trọng của triệu chứng

Triệu chứng của PTSD có thể trầm trọng hơn theo thời gian và có thể xuất hiện thêm các triệu chứng mới khi căng thẳng hoặc nhớ lại biến cố đã xảy ra. Chẳng hạn như nghe tiếng nổ xe và nhớ lại các biến cố chiến tranh đã tham gia, hay nghe tin tức về lạm dụng tình dục và nhớ lại quá khứ bản thân.

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Triệu chứng của bệnh rối loạn căng thẳng hậu sang chấn

Triệu chứng của bệnh rối loạn căng thẳng hậu sang chấn

Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Nếu bạn có những suy nghĩ tồi tệ và hồi tưởng lại các biến cố kéo dài hơn một tháng, nếu sự việc trầm trọng hơn thì bạn sẽ gặp nhiều khó khăn để trở lại cuộc sống thường nhật, hãy trao đổi với bác sĩ hay chuyên viên tâm lý, điều trị càng sớm càng tốt để phòng ngừa diễn tiến nặng hơn.

Nếu bạn có ý định tự tử

Nếu bản thân hay bạn có người quen có ý định tự tử, hãy nhờ sự trợ giúp từ:

Người bạn thân thiết
Gọi điện đến đường dây nóng của trung tâm chăm sóc sức khỏe tâm thần
Hẹn với bác sĩ tâm thần

Khi nào cần sự trợ giúp của cấp cứu

Nếu bạn có ý định tự tử hay làm hại bản thân, hãy gọi đến trung tâm y tế gần nhất.

Nếu bạn có người quen đang gặp nguy hiểm và có ý định tự tử, hãy chắc rằng luôn có người theo dõi họ và giữ họ an toàn. Gọi đến trung tâm y tế gần nhất ngay lập tức hay dẫn người đó đến một cách nhẹ nhàng tránh làm họ kích động.

===

Bác sĩ tham vấn thông tin và hỗ trợ khám bệnh:

✍ Sài Gòn: Các bác sĩ Bv Tâm Thần HCM, Đại Học Y Dược, Đại học Phạm Ngọc Thạch

✍ Hà Nội: Viện Tâm Thần Bạch Mai- Đại Học Quốc Gia (khoa Y) - Đại Học Y Hà Nội.

✍ Đà Nẵng: Bệnh viện tâm thần Đà Nẵng.

☎ Gọi điện tư vấn miễn phí và hẹn khám Bác sĩ: 19001246

⌨ CHAT FACEBOOK

Tư vấn qua CHAT ZALO

===

3. Nguyên nhân gây ra bệnh rối loạn căng thẳng sau chấn thương tâm lý

Bạn có thể có rối loạn căng thẳng hậu sang chấn khi bạn trải qua một sự kiện đe dọa đến tính mạng, chấn thương nghiêm trọng hay bạo lực tình dục.

Các bác sĩ thường không rõ nguyên nhân chính xác gây nên rối loạn trên. Với đa số các trường hợp rối loạn sức khỏe tinh thần, PTSD có thể gây ra do sự kết hợp của:

Trải nghiêm căng thăng trong suốt quãng thời gian hậu chấn thương
Yếu tố di truyền như có người nhà có tiền căn bệnh rối loạn lo âu hay bệnh trầm cảm
Tính cách của bản thân
Các rối loạn của cơ thể khi phản ứng với stress

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Yếu tố nguy cơ mắc bệnh rối loạn căng thẳng hậu sang chấn

Độ tuổi nào cũng có thể có rối loạn căng thẳng hậu sang chấn. Tuy vậy, có một vài yếu tố khiến bạn có nguy cơ cao hơn người khác, chẳng hạn như:

Trải qua một cuộc sang chấn lâu dài
Có các biến cố sớm trong đời, như bị lạm dụng tình dục
Có công việc có nguy cơ cao gây chấn thương thực thể hay tâm lý, như làm việc trong quan đội hay làm người phát ngôn
Có các vấn đều về sức khỏe tâm thần khác, như trầm cảm hay lo âu
Có vấn đề về lạm dụng rượu bia hay chất kích thích
Thiếu tình yêu thương và hỗ trợ từ gia đình và bạn bè
Có người thân bị trầm cảm hay lo âu

Các loại biến cố gây ra PSTD

Chẳng hạn như:

Đánh trận
Lạm dụng sức lao động từ nhỏ
Bạo lực tình dục
Bị công kích cá nhân
Bị đe dọa bằng vũ khí
Tai nạn

Ngoài ra còn có các biến cố khác như hỏa hoạn, thảm họa thiên nhiên, rớt máy bay, bị bắt cóc, khủng bố và nhiều biến cố đe dọa tính mạng khác.

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

4. Tác hại và biến chứng của bệnh rối loạn căng thẳng sau chấn thương tâm lý

Rối loạn căng thẳng hậu sang chấn có thể cản trở cuộc sống của bạn và cả công việc, sức khỏe, các mối quan hệ hay các hoạt động xã hội của bạn.

Việc trải qua PTSD có thể tăng nguy cơ gặp các vấn đề sức khỏe tâm thần khác của bạn, như:

Trầm cảm hay lo âu
Các vấn đề về rượu bia hay chất kích thích
Rối loạn ăn uống
Ý định tự tử

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

5. Các phương pháp điều trị bệnh rối loạn căng thẳng sau chấn thương tâm lý

Chẩn đoán

Để xác định bạn có rối loạn căng thẳng hậu sang chấn hay không, bác sĩ sẽ:

Thăm khám thực thể cho bạn
Đánh gía tình trạng tâm thần cho bạn
Sự dụng thang điểm đánh giá DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manuel of Mental Disorder)

Việc chẩn đoán cần sự ảnh hưởng từ biến cố, và biểu hiện của bạn có thể là:

Bạn trực tiếp trải nghiệm biến có đó
Bạn chứng kiến biến cố đó diễn ra với mọi người
Bạn bị ảnh hưởng từ một người khác trải qua biến cố hay bị đe dọa
Bạn hồi tưởng lại được các chi tiết diễn qua sau sự kiện

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Điều trị bệnh rối loạn căng thẳng hậu sang chấn với bác sĩ tâm lý

Điều trị bệnh rối loạn căng thẳng hậu sang chấn với bác sĩ tâm lý

Điều trị

Việc điều trị rối loạn căng thẳng sau sang chấn có thể giúp bạn cân bằng cuộc sống trở lại. Điều trị ban đầu sẽ là liệu pháp tâm lý, và sẽ có thể kèm thêm dùng thuốc. Việc phối hợp các phương pháp khác có thể giúp cải thiện triệu chứng bằng:

Học cách giảm thiểu triệu chứng
Giúp bạn suy nghĩ tích cực hơn
Học cách đối mặt với việc triệu chứng tái lại
Điều trị các vấn đề khác như trầm cảm, lo âu hay lạm dụng rượu bia, chất kích thích

Và quan trọng là hãy nhờ sự trợ giúp của bác sỉ hơn là tự mình đối mặt.

Liệu pháp tâm lý

Phương pháp này giúp điều trị cho cả trẻ em hay người lớn có PTSD. Một vài dạng liệu pháp có thể sử dụng bao gồm:

Liệu pháp về hành vi (Cognitive therapy): Giúp bạn nhận thức được hành vi của bản thân làm cản trở bạn, liệu pháp nảy sẽ được áp dụng song song với liệu pháp phơi bài
Liệu pháp về sự phơi bày (Exporsure therapy): Giúp bạn có kỹ năng đối mặt với các tình huống và kí ức tiêu cực. Liệu pháp này hiệu quả với triệu chứng hồi tưởng và ác mộng.
Giải mẫn cảm chuyển động nhãn cầu và tái nhận thức (Eye movement desensitization and reprocessing- EMDR): Bao gồm liệu pháp phơi bày và các chỉ dẫn của chuyển động nhãn cậu giúp bạn đẩy lùi các kí ức tiêu cực.

Tất cả các liệu pháp trên sẽ giúp bạn kiểm soát được nổi sợ của bản thân sau sự cố. Việc trao đổi với bác sĩ sẽ giúp bạn tìm ra được liệu pháp tốt nhất cho mình.

Bạn có thể sẽ điều trị theo cá nhân, nhóm hay cả hai.

Thuốc

Một số loại thuốc sau giúp cải thiện triệu chứng, như:

Thuốc chống trầm cảm
Thuốc chống rối loạn lo âu
Thuốc giúp phòng ngừa mất ngủ do rối loạn ác mộng

Hãy trao đổi với bác sĩ để tìm ra loại thuốc phù hợp cho bạn với ít tác dụng phụ nhất. Bạn có thể cải thiện được tình trạng của mình trong vài tuần.

Hãy báo với bác sĩ nếu có bất kì tác dụng phụ nào xuất hiện, họ sẽ gia giảm liều dùng trước khi tìm ra phương án thích hợp hơn.

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Biện pháp tự khắc phục

Nếu như stress hay xuất hiện các vấn đề khác gây ra do PTSD, hãy đến gặp bác sĩ hay chuyên viên tâm lý. Và bạn sẽ phải cân nhắc các vấn đề sau để có thể điều trị tốt nhất:

Tuân thủ điều trị
Hiểu biết thêm về PTSD
Chăm sóc bản thân
Không nên có các thói quen xấu
Phá bỏ những giới hạn thường ngày
Kết nối với mọi người
Tham gia vào một nhóm hỗ trợ

Khi người thân bạn có PTSD

Hãy lắng nghe nhiều hơn về người thân của bạn để họ cảm thấy tốt hơn và hãy:

Hiểu về PTSD
Sự khướt từ và tự cô lập là một phần của việc rối loạn
Lên lịch hẹn bác sĩ
Sẵn sàng lắng nghe
Tham gia vào quá trình điều trị
Chăm sóc bản thân
Nhờ sự giúp đỡ nếu cần
Giữ an toàn cho bản thân

_____________________________