Rối loạn giả tượng - rối loạn giả bệnh

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

2. Các dấu hiệu, biểu hiện và triệu chứng của bệnh rối loạn giả bệnh

Các triệu chứng của rối loạn giả tượng liên quan đến việc bắt chước hay tự tạo ra bệnh và chấn thương, cường điệu hóa các triệu chứng, tỏ vẻ yếu ớt để đánh lừa người khác. Người bệnh thường rất giỏi trong việc giả tạo bệnh nên thường rất khó để có thể xác định các triệu chứng này là do có bệnh thật sự hay do bệnh tâm lí nặng gây ra. Họ cứ tiếp tục giả bệnh mặc dù không có lợi ích gì hay khi đã có bằng chứng vạch trần lời nói dối của họ.

Các dấu hiệu và triệu chứng của rối loạn giả tượng bao gồm:

Có sự hiểu biết rõ về các bệnh lí y khoa
Các triệu chứng thường không rõ và chỉ thoáng qua
Bệnh trầm trọng hơn mà không có lý do rõ ràng
Bệnh không đáp ứng sự mong đợi từ các phương pháp điều trị chuẩn
Người bệnh tự tìm đến các bác sĩ hay đi đến bệnh viện để điều trị nhưng có thể lại sử dụng tên giả mạo
Không muốn bác sĩ nói chuyện trực tiếp với người thân
Thường muốn ở lại trong bệnh viện
Sự khao khát được kiểm tra thăm khám, làm các xét nghiệm hay phẫu thuật
Có nhiều vết sẹo mổ
Ít có người thân đến thăm khi nhập viện
Hay bàn bạc với các bác sĩ hay nhân viên y tế về bệnh tình của họ

Rối loạn giả tượng trá hình lên người khác

Rối loạn giả tượng trá hình lên người khác (hay còn gọi là hội chứng Munchausen) xảy ra khi người bệnh cố tình nói với mọi người rằng người nào đó có bệnh hay có triệu chứng về tâm thần, tự gây ra thương tổn hay bệnh tật nhằm để đánh lừa mọi người.

Người bị hội chứng này thường cho rằng đối phương bị bệnh, bị thương tổn hay có rối loạn chức năng và cho rằng đối phương cần phải được điều trị. Thông thường việc này thường xảy ra ở bậc cha mẹ muốn hãm hại con cái. Và điều này có thể đẩy con cái họ vào tình cảnh nguy hiểm hay được điều trị không cần thiết.

Làm thế nào mà người bệnh rối loạn giả tượng giả dạng được triệu chứng?

Bởi vì người bị rối loạn giả tượng rất thành thạo giả dạng các triệu chứng và bệnh cũng như tự làm tổn thương bản thân nên người thân hay thậm chí cả các bác sĩ và nhân viên y tế cũng rất khó xác định được thật hay giả.
Người bị rối loạn giả tượng tự dựng lên các triệu chứng hay tự tạo ra bệnh bằng nhiều cách như:

Cường điệu hóa các triệu chứng hiện có: thậm chí ngay khi họ thật sự có bệnh lí, họ sẽ phóng đại hay cường điệu hóa các triệu chứng để ra vẻ trầm trọng hơn sự thật.
Tự dựng bệnh sử: họ sẽ cung cấp nội dung bệnh sử sai sự thật với người thân và các bác sĩ, thậm chí còn tự nói rằng mình bị ung thư hay HIV/AIDS. Hoặc họ sẽ làm giả các kết quả xét nghiệm để nói rằng mình đang có bệnh.
Giả tạo các triệu chứng như đau dạ dày, co giật hay ngất xỉu.
Tự làm hại bản thân: họ tự làm họ ốm đau, ví dụ như tự cắt hay thiêu đốt cơ thể, có thể dùng một số thuốc như thuốc tiểu đường để tỏ ra có bệnh, họ cũng tự chữa lành các vết thương.
Làm xáo trộn tình hình: họ có thể tự điều chỉnh các thiết bị hay dụng cụ y tế làm sai lệch kết quả, ví dụ như tự làm tăng nhiệt độ trong nhiệt kế. Hoặc họ có thể làm xáo trộn những mẫu xét nghiệm, ví dụ như đổ thêm nước tiểu vào mẫu máu hay ngược lại hoặc kèm thêm các chất lạ bên ngoài.

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Triệu chứng của bệnh rối loạn giả bệnh

Người bệnh tự tạo nên bệnh án của mình

Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Người bị rối loạn giả tượng có thể nhận thức rõ nguy cơ bị thương hay thậm chí tử vong khi tự làm hại chính mình hay tự tìm đến điều trị bừa bãi, nhưng họ lại không thể kiểm soát được hành vi của mình và họ hầu như không muốn nhận được sự giúp đỡ. Thậm chí ngay cả khi có những bằng chứng – ví dụ như đoạn clip – quay lại được cảnh họ tự gây bệnh cho bản thân, tuy nhiên người bệnh thường phủ nhận và từ chối điều trị.

Nếu bạn nghi ngờ người thân cường điệu hóa bệnh tật hay tự giả bệnh thì bạn nên thử trao đổi nhẹ nhàng với người đó về vấn đề này. Để tránh làm họ giận dữ, cần đánh giá chính xác và đối chất cẩn thận với người bệnh. Hãy cố gắng tiếp thêm niềm tin và động lực cho họ vào các hoạt động tốt cho sức khỏe hơn là để họ cứ tiếp tục những hành vi làm hại sức khỏe. Hãy thể hiện sự ủng hộ và quan tâm chăm sóc, đồng thời giúp đỡ trong vấn đề điều trị cho người bệnh.

Nếu người thân của bạn tự làm hại bản thân hay có dấu hiệu muốn tự sát thì bạn hãy gọi cấp cứu ngay để được cơ quan y tế giúp đỡ.

===

Bác sĩ tham vấn thông tin và hỗ trợ khám bệnh:

✍ Sài Gòn: Các bác sĩ Bv Tâm Thần HCM, Đại Học Y Dược, Đại học Phạm Ngọc Thạch

✍ Hà Nội: Viện Tâm Thần Bạch Mai- Đại Học Quốc Gia (khoa Y) - Đại Học Y Hà Nội.

✍ Đà Nẵng: Bệnh viện tâm thần Đà Nẵng.

☎ Gọi điện tư vấn miễn phí và hẹn khám Bác sĩ: 19001246

⌨ CHAT FACEBOOK

Tư vấn qua CHAT ZALO

===

3. Nguyên nhân gây ra bệnh rối loạn giả bệnh

Nguyên nhân gây rối loạn giả tượng vẫn chưa biết rõ. Tuy nhiên bệnh có thể liên quan đến những yếu tố tâm lí và những trải nghiệm stress trong cuộc sống.

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Yếu tố nguy cơ mắc bệnh rối loạn giả bệnh

Các yếu tố làm tăng nguy cơ bị rối loạn giả tượng bao gồm:

Chấn thương lúc nhỏ gồm cả về tình cảm, bạo lực hay bị lạm dụng tình dục
Có bệnh nặng lúc nhỏ
Trải qua sự mất mát người thân hay bị người thân bỏ rơi
Mắc bệnh nặng gây tự ti, mặc cảm lúc nhỏ
Sự nhận thức kém hay tự cao của bản thân
Có các bệnh rối loạn nhân cách khác
Mắc bệnh trầm cảm
Khát vọng được tham vấn với bác sĩ hay tại các cơ sở y tế
Làm việc trong lĩnh vực y tế

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

4. Biến chứng và tác hại của bệnh rối loạn giả bệnh

Người bị rối loạn giả tượng sẵn lòng liều lĩnh cả mạng sống chỉ để giả vờ rằng họ đang bị ốm. Họ thường có kèm theo các bệnh về rối loạn tâm lí khác. Cuối cùng, họ có thể gặp một số biến chứng sau:

Chấn thương thực thể hay tử vong do bệnh tự tay họ tạo ra
Những bệnh nặng khác do nhiễm trùng hay các lần phẫu thuật không cần thiết
Tổn thương tạng và các cơ quan khác từ việc phẫu thuật không cần thiết
Nghiện rượu và các chất gây kích thích
Gặp khó khăn trong đời sống, mối quan hệ xã hội và trong công việc

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

5. Các phương pháp điều trị bệnh rối loạn giả bệnh

Chẩn đoán

Chẩn đoán rối loạn giả tượng thường khá khó khăn. Người bị rối loạn giả tượng thường là biết rành về nhiều bệnh lý y khoa và họ cũng thường có bệnh lí thật sự thậm chí đe dọa tính mạng mặc dù một trong số đó có thể cũng có thể do họ tự tạo ra.

Chẩn đoán bệnh chủ yếu dựa trên các triệu chứng mà người bệnh tự tạo nên hơn là dựa vào chủ ý hay động cơ của họ. Bác sĩ có thể nghi ngờ rối loạn giả tượng khi:

Bệnh sử của người bệnh không hợp lí hay logic
Nguyên nhân gây bệnh hay chấn thương gây khó tin
Bệnh có diễn tiến khác thường
Bệnh không thể tiến triển khá hơn dù đã dùng nhiều phương pháp điều trị thích hợp
Có sự mâu thuẫn giữa các triệu chứng và kết quả xét nghiệm
Người bệnh bị bắt gặp hay phát hiện hành vi giả dối tự gây thương tổn bản thân

Để giúp xác định người nào đó bị rối loạn giả tượng, bác sĩ cần:

Hỏi bệnh sử chi tiết, kĩ càng
Cần tham khảo những giấy tờ chẩn đoán bệnh trước đó
Nên khai thác thêm thông tin hay triệu chứng từ gia đình, người thân
Chỉ cho làm những xét nghiệm nhằm chẩn đoán bệnh lí thực thể hiện có
Dùng các tiêu chuẩn chẩn đoán rối loạn giả tượng được liệt kê trong danh sách các bệnh về tâm lí (DSM-5) được xuất bản bởi Hiệp hội tâm lí học Hoa Kì

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Điều trị bệnh rối loạn giả bệnh

Nên điều trị bệnh rối loạn giả bệnh với bác sĩ tâm lý

Điều trị

Điều trị rối loạn giả tượng cũng rất khó khăn, và hiện chưa có một phương pháp điều trị đặc hiệu cho bệnh. Bởi vì người bị rối loạn giả tượng thường muốn được ở trong vai trò là người bị bệnh nên họ thường sẵn lòng tự tìm đến các bác sĩ để điều trị. Tuy nhiên, nếu bác sĩ tiếp xúc với người bệnh từ tốn, không phê phán thì họ thường tỏ ra rất hợp tác trong vấn đề điều trị.

Cách tiếp cận không phê phán bệnh nhân

Việc buộc tội trực tiếp với người bị rối loạn giả tượng thường làm họ giận dữ và phản kháng dữ dội, có thể khiến họ muốn lập tức từ chối bác sĩ và đi đến nơi khác điều trị. Do đó, bác sĩ hãy cố gắng tránh làm người bệnh thấy bẽ mặt, xấu hổ khi bị phát hiện giả bệnh.

Bác sĩ sẽ cố gắng hướng người bệnh đi đến với hướng điều trị đúng đắn, cả bác sĩ và bệnh nhân đều đồng ý tái thiết lập những hành vi có lợi cho sức khỏe, không để bệnh nhân tiếp tục giả bệnh và điều trị đúng cách.

Những phương pháp điều trị

Điều trị thường tập trung vào việc xoay sở với tình hình thực tế hơn là điều trị các triệu chứng giả tạo, bao gồm:

Có 1 bác sĩ chăm sóc chính: người bệnh chỉ nên đến khám duy nhất với 1 bác sĩ, là người có thể đáp ứng nhu cầu và điều trị cần thiết khi người bệnh cần, và sẽ giảm được số lần đi đến những trung tâm y tế khác không cần thiết.
Liệu pháp tâm lí: bằng cách tâm sự sẽ giúp giải tỏa stress và có thể cải thiện những kĩ năng khác, và tốt hơn hết nên có thêm sự hỗ trợ từ phía gia đình và bạn bè của bệnh nhân.
Dùng thuốc: một số thuốc có thể dùng để điều trị những bệnh tâm lí kèm theo như trầm cảm hay lo lắng
Nhập viện: trong một số trường hợp nặng, nên để bệnh nhân nhập viện trong một thời gian ngắn, điều này sẽ cần thiết cho việc điều trị cũng như an toàn của bệnh nhân.

Điều trị có thể không được bệnh nhân chấp thuận hay không tỏ ra có hiệu quả, đặc biệt với những ca rối loạn giả tượng nặng. Trong những trường hợp này, mục tiêu quan trọng hơn hết đó chính là tránh được những quá trình điều trị xâm lấn và không cần thiết cho người bệnh.

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Thay đổi lối sống và biện pháp khắc phục

Một số thay đổi trong cuộc sống có thể giúp ích được cho người bệnh, đó là:

Tuân thủ kế hoạch điều trị
Hãy đặt niềm tin điều trị ở một bác sĩ, tránh đi nhiều nơi, bệnh viện để điều trị
Luôn ý thức được những nguy cơ của bệnh: có thể tự làm tổn thương và dẫn đến tự sát bất cứ lúc nào, tránh những liệu pháp điều trị không cần thiết như phẫu thuật hay các biện pháp xâm lấn
Đừng cố trốn chạy thực tế
Hãy thiết lập những mối quan hệ thân thiết với người thân, bạn bè

_____________________________