Hành vi tự hại ở người trưởng thành – Góc nhìn từ các tâm lý gia tại Hello Doctor

Hành vi tự hại ở người trưởng thành thường bị hiểu lầm hoặc lặng lẽ bị bỏ qua. Trong khi ở tuổi vị thành niên, những tổn thương về mặt tâm lý thường được cộng đồng để ý và can thiệp kịp thời, thì người lớn lại thường phải gồng gánh với suy nghĩ: "Mình phải mạnh mẽ, không được yếu đuối." Chính vì vậy, nhiều người trưởng thành âm thầm tự làm đau bản thân mình – bằng những cách tinh vi và giấu kín – mà không ai hay biết, và bản thân họ cũng không hiểu được vì sao mình lại làm vậy.

Tại Hello Doctor, các tâm lý gia đã tiếp cận và trị liệu cho nhiều trường hợp tự hại ở người lớn. Qua trải nghiệm thực tế, họ nhận ra rằng: đằng sau mỗi hành vi tự hại là một hệ thống cảm xúc phức tạp, những nỗi đau âm ỉ chưa từng được gọi tên. Và chỉ khi những cảm xúc ấy được thấu hiểu, chữa lành, hành vi tự hại mới thực sự chấm dứt.

Mục lục

• 1. Hành vi tự hại ở người lớn thường tinh vi và giấu kín
• 2. Vì sao người trưởng thành vẫn tự làm đau chính mình?
• 3. Cơ chế cảm xúc nào ẩn sau hành vi tự hại?
• 4. Tâm lý gia Hello Doctor nhìn nhận gì từ trải nghiệm trị liệu?
• 5. Trị liệu cảm xúc – Chìa khóa chữa lành hành vi tự hại
• 6. Vai trò của môi trường trị liệu an toàn, không phán xét
• Kết luận: Chúng ta đều có thể học cách chữa lành mình

_____________________________

    HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

BÁC SĨ TƯ VẤN QUA ĐIỆN THOẠI: 19001246

Tư vấn qua FACEBOOK: CLICK LINK

Tư vấn qua ZALO

Tham quan trung tâm phòng chống tự hại

App quản lí cảm xúc

_____________________________

1. Hành vi tự hại ở người lớn thường tinh vi và giấu kín

Không giống như các hình thức tự hại dễ thấy ở trẻ vị thành niên như cào cấu tay, đập đầu vào tường hay cắt da, người lớn thường chọn những cách tự làm đau tinh vi và kín đáo hơn. Một số người nhịn ăn, uống rượu đến say mèm rồi tự để mình gặp tai nạn, hoặc lao vào công việc, quan hệ tình dục bừa bãi, tiêu tiền vô tội vạ để rồi sau đó sống trong tội lỗi và trừng phạt bản thân. Một số khác lại lặng lẽ rạch da, cắn môi, nhổ tóc, đập đầu vào gối vào đêm khuya – khi không ai hay biết. Đáng buồn là xã hội thường không gọi những điều này là tự hại. Thay vào đó, chúng bị coi là "yếu đuối", "thiếu nghị lực", "quá nhạy cảm", "bốc đồng", "đang muốn gây sự chú ý"... Điều đó khiến người tự hại càng thêm xấu hổ, tội lỗi và cố gắng giấu kín hành vi của mình. Từ đó, vòng lặp tự hại - giấu kín - dằn vặt - tự hại lại cứ tiếp diễn, âm thầm và dai dẳng.

2. Vì sao người trưởng thành vẫn tự làm đau chính mình?

Người lớn cũng đau, cũng tổn thương, cũng có những vết thương lòng chưa từng được chữa lành. Nhưng họ lại không dám thể hiện điều đó ra ngoài. Vì họ đã được dạy rằng người lớn thì phải biết kiểm soát cảm xúc, phải mạnh mẽ, phải là điểm tựa cho người khác. Chính vì vậy, nhiều người trưởng thành chỉ còn cách xả cảm xúc lên chính cơ thể mình – như một cách để "giải tỏa", để cảm thấy mình vẫn còn sống, để trốn chạy khỏi cảm xúc tiêu cực đang nhấn chìm mình. Tự hại không phải là vì họ muốn chết. Ngược lại, nhiều người tự hại lại là vì họ muốn sống – nhưng không biết cách nào khác để tồn tại với nỗi đau trong lòng. Họ không tìm được ai có thể thấu hiểu, không dám nói ra vì sợ bị đánh giá. Họ cảm thấy đơn độc, bế tắc, và hành vi tự hại trở thành "lối thoát" duy nhất trong khoảnh khắc. Tâm lý gia tại Hello Doctor chia sẻ rằng: khi lắng nghe những câu chuyện phía sau hành vi tự hại, ta sẽ không còn thấy đó là hành vi "đáng trách" nữa, mà là một tiếng kêu cứu rất đau đớn và cô đơn.

3. Cơ chế cảm xúc nào ẩn sau hành vi tự hại?

Phía sau hành vi tự hại thường là những cảm xúc mãnh liệt và bị dồn nén. Đó có thể là sự giận dữ bị kìm nén quá lâu, cảm giác tội lỗi, xấu hổ, bị bỏ rơi, bị chối bỏ giá trị bản thân, hoặc cảm giác trống rỗng đến mức cần một kích thích vật lý để cảm nhận rằng mình vẫn còn tồn tại. Hành vi tự hại, trong não bộ, thường kích hoạt hệ thần kinh tương tự như một cơ chế đối phó: giải phóng endorphin (một loại hormone giảm đau) tạm thời để người đó có cảm giác "dễ chịu hơn" trong khoảnh khắc. Tuy nhiên, cảm giác đó rất ngắn ngủi và kéo theo là nỗi ân hận, đau đớn, xấu hổ. Tâm lý gia tại Hello Doctor ví nó như việc uống một liều thuốc giảm đau rất mạnh cho một vết thương sâu – nó chỉ làm tê đi nỗi đau, chứ không chữa lành được. Quan trọng hơn hết là phải tiếp cận đến gốc rễ cảm xúc: điều gì khiến người đó đau đến mức phải tự làm đau mình?

_____________________________

    HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

BÁC SĨ TƯ VẤN QUA ĐIỆN THOẠI: 19001246

Tư vấn qua FACEBOOK: CLICK LINK

Tư vấn qua ZALO

Tham quan trung tâm phòng chống tự hại

App quản lí cảm xúc

_____________________________

4. Tâm lý gia Hello Doctor nhìn nhận gì từ trải nghiệm trị liệu?

Nhiều ca trị liệu tại Hello Doctor bắt đầu với một người trưởng thành đến khám vì mất ngủ, lo âu hoặc trầm cảm – nhưng sau vài buổi trò chuyện, các tâm lý gia mới phát hiện họ có hành vi tự hại âm thầm suốt nhiều năm. Có người rạch tay, có người nhịn ăn, có người dồn nén cảm xúc tới mức đau bụng, đau ngực mãn tính mà không rõ nguyên nhân y khoa. Điều mà các tâm lý gia học được từ trải nghiệm là: đừng bao giờ đánh giá thấp mức độ đau khổ mà một người trưởng thành đang gánh chịu – chỉ vì họ im lặng. Họ có thể đi làm bình thường, cười nói với người khác, chăm sóc con cái – nhưng đêm đến lại gục đầu vào gối và tự trách bản thân đến nghẹt thở. Hành vi tự hại là biểu hiện vật lý cuối cùng sau một chuỗi dài cảm xúc bị dồn nén, không được nói ra, không được ôm ấp.

5. Trị liệu cảm xúc – Chìa khóa chữa lành hành vi tự hại

Tại Hello Doctor, trị liệu cảm xúc được xem là chìa khóa trong việc phục hồi người có hành vi tự hại. Thay vì tập trung vào việc "ngăn chặn" người bệnh làm đau bản thân, các tâm lý gia giúp họ từng bước nhận diện, gọi tên và học cách ở lại với cảm xúc của mình – một cách an toàn. Người tự hại thường không có kỹ năng điều hòa cảm xúc, nên điều quan trọng là giúp họ xây dựng lại khả năng nhận diện cảm xúc, diễn đạt chúng bằng lời, và học cách yêu thương bản thân một cách lành mạnh. Điều trị không thể thành công nếu chỉ dựa vào thuốc hay áp lực từ người thân. Phục hồi cảm xúc đòi hỏi sự kiên nhẫn, lòng từ bi và một người đồng hành đáng tin cậy. Đó là lý do vì sao tại Hello Doctor, việc kết nối cảm xúc giữa thân chủ và tâm lý gia luôn là bước nền tảng. Khi người bệnh cảm thấy an toàn, được thấu hiểu, họ sẽ bắt đầu dũng cảm đối diện với nỗi đau – thay vì quay lưng lại với nó bằng hành vi tự hại.

6. Vai trò của môi trường trị liệu an toàn, không phán xét

Một người đang tự hại không cần bị trách mắng, cũng không cần ai đó bắt họ dừng lại. Điều họ cần nhất là một nơi an toàn – nơi họ có thể nói ra mà không bị phán xét, nơi họ có thể thể hiện cảm xúc tiêu cực mà không bị coi là "yếu đuối" hay "kém cỏi". Tại Hello Doctor, mỗi ca trị liệu được tiếp cận bằng sự tôn trọng và nhân văn sâu sắc. Tâm lý gia không đưa ra lời khuyên vội vàng, mà lắng nghe sâu – từ đó đi cùng thân chủ trên hành trình tìm lại sự an toàn bên trong chính mình. Môi trường trị liệu cũng là nơi giúp người bệnh xây dựng lại mối quan hệ tích cực với bản thân. Họ học cách tha thứ cho chính mình, chăm sóc cơ thể mình bằng yêu thương, và đặc biệt là học cách cầu cứu – thay vì tự làm đau – khi cảm xúc trào dâng. Khi có được một điểm tựa cảm xúc vững chắc, hành vi tự hại sẽ dần mất đi vai trò "giải thoát" và được thay thế bằng những phản ứng lành mạnh hơn.

_____________________________

    HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

BÁC SĨ TƯ VẤN QUA ĐIỆN THOẠI: 19001246

Tư vấn qua FACEBOOK: CLICK LINK

Tư vấn qua ZALO

Tham quan trung tâm phòng chống tự hại

App quản lí cảm xúc

_____________________________

Kết luận: Chúng ta đều có thể học cách chữa lành mình

Hành vi tự hại không phải là dấu hiệu của sự yếu đuối, mà là tiếng kêu cứu của một tâm hồn đang bị thương. Người trưởng thành cũng cần được lắng nghe, được chấp nhận, được giúp đỡ như bao người khác. Tại Hello Doctor, hành trình phục hồi không bắt đầu bằng việc "dừng hành vi", mà bằng việc kết nối lại với cảm xúc, với giá trị bản thân, với niềm tin rằng: mình xứng đáng được sống một cuộc sống nhẹ nhàng hơn. Nếu bạn – hoặc ai đó bạn yêu thương – đang âm thầm chịu đựng và tự làm đau mình, hãy nhớ rằng bạn không cô đơn. Hãy tìm đến một tâm lý gia, hãy bước những bước đầu tiên ra khỏi bóng tối. Bởi chữa lành là có thể – và bạn xứng đáng với điều đó.