Triệu chứng phân nhạt màu, nguyên nhân và cách chữa trị

Khi phân nhạt màu hay có màu đất sét trong một thời gian ngắn thì thường không phải là vấn đề lớn. Nhưng nếu điều này diễn ra thường xuyên, bạn có thể đang mắc một căn bệnh nghiêm trọng và cần được khám và điều trị với bác sĩ.

1. Phân nhạt màu là gì

2. Nguyên nhân gây ra tình trạng phân nhạt màu

3. Biến chứng của tình trạng phân nhạt màu

4. Tình trạng phân nhạt màu hay có màu đất sét ở trẻ em

5. Điều trị tình trạng phân nhạt màu

• Chẩn đoán
• Điều trị

6. Phòng chống tình trạng phân nhạt màu

7. Bác sĩ điều trị

1. Phân nhạt màu là gì?

Thông thường phân có thể rất khác nhau về độ nâu, phần lớn là do chế độ ăn của chúng ta. Tuy nhiên khi phân nhạt màu hay có màu đất sét thì đó là tình trạng không bình thường. Nếu phân của bạn nhạt màu hay có màu đất sét, bạn có thể đang có những vấn đề về sự lưu thông của hệ thống đường mật, bao gồm túi mật, gan và tụy.

Bình thường muối mật được tiết vào đường tiêu hóa ở ruột non nhằm giúp cơ thể hấp thụ các chất dinh dưỡng, sau đó được bài tiết một phần ra ngoài bằng đường tiêu hóa với phân và bằng đường tiết niệu qua nước tiểu, phân và do đó nước tiểu có màu vàng là nhờ vậy. Nếu gan bạn không sản xuất đủ mật, hay dòng mật bị tắc nghẽn và không thể tiết vào ruột, phân sẽ trở nên nhạt màu hay có màu đất sét.

2. Nguyên nhân gây ra tình trạng phân nhạt màu

Có rất nhiều nguyên nhân có thể gây ra phân nhạt màu hay có màu đất sét. Một số nguyên nhân thường gặp là:

Thuốc

Một số thuốc như kháng viêm không chứa steroid (Ibuprofen và Naproxen), thuốc ngừa thai, một số thuốc kháng sinh và đồng hóa steroid có thể gây ra viêm gan do thuốc. 

Viêm gan virus

Viêm gan virus là tình trạng viêm của gan gây ảnh hưởng đến các chức năng của gan, gây ra bởi các virus như virus viêm gan A, B hay C. Viêm gan C thường dẫn đến các bệnh gan mạn tính có nguy cơ gây tử vong cao, đồng thời làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Bác sĩ có thể chẩn đoán loại virus mà bạn đang mắc phải và giúp bạn tìm ra kế hoạch điều trị tốt nhất cho bạn.

>>>Tham khảo các loại viêm gan Virus tại:

• Bệnh viêm gan B
• Bệnh viêm gan C

Viêm gan do rượu

Viêm gan do rượu là sự sưng hay viêm gan gây ra bởi việc do uống một lượng rượu lớn và thường xuyên. Viêm gan do rượu có thể dẫn đến bệnh gan và suy gan.

Để điều trị loại viêm gan này, bạn sẽ phải ngừng uống rượu. Bác sĩ có thể sẽ có nhiều cách để giúp bạn khi bạn bị phụ thuộc rượu. Viêm gan do rượu còn có thể gây suy dinh dưỡng do tác hại của rượu lên chức năng gan, chức năng niêm mạc đường tiêu hóa, làm giảm hấp thu các vitamin, thế nên bạn có thể cần có  một chế độ ăn đặc biệt để có thể hấp thụ đủ các vitamin và chất dinh dưỡng cơ thể cần.

Một số thuốc cũng có thể được kê điều trị viêm gan như prednisone (RAYOS) and pentoxifylline (Pentopak).
Trong các trường họp nghiêm trọng, có thể người bệnh phải phẫu thuật ghép gan.

>>> Để biết thông tin chi tiết về bệnh viêm gan do rượu, bạn có thể xem tại: Bệnh viêm gan do rượu

Xơ hóa đường mật trong gan

Xơ hóa đường mật trong gan là thường có nguyên nhân là do đường mật trong gan bị viêm thường xuyên, phản ứng viêm kích thích tạo mô xơ dẫn đến kết quả là đường mật bị xơ hóa. Các mô xơ này ngăn cản sự lưu thông bài tiết của mật vào ruột. Nguyên nhân thật sự của xơ đường mật trong gan cho tới hiện nay vẫn chưa được tìm ra. Và cũng không có cách điều trị cho nguyên nhân này.

Điều trị có thể giúp kiểm soát triệu chứng và ngăn các biến chứng. Thường các thuốc được chỉ định sẽ là cholestyramine (Questran) để điều trị ngứa và ursodiol (Urso Forte) nhằm hỗ trợ thải mật ra khỏi máu.

Bác sĩ có thể gợi ý cho bạn uống các vitamin A,D,E,K để thay thế các chất dinh dưỡng bị thiếu. Viên uống canxi có thể giúp ngừa loãng xương.

Sỏi mật

Sỏi mật là các cặn lắn tích tụ trong túi mật gây tắc nghẽn dòng chảy của mật. Một số thuốc có thể gây ra sỏi mật. Bạn có thể cần được phẫu thuật để lấy sỏi nếu sỏi quá lớn gây tắc nghẽn đường mật trầm trọng, gây các biến chứng viêm tụy hay không giảm kích thước khi sử dụng thuốc uống làm giảm kích thước sỏi.

>>>Để biết rõ hơn cách điều trị bệnh sỏi mật, xem tại: Bệnh sỏi mật

Viêm xơ đường mật

Viêm xơ đường mật là tình trạng bị viêm và tạo sẹo của ống mật - các ống dẫn mật ra ngoài cơ thể. Nguyên nhân thật sự của căn bệnh này của được vẫn chưa tìm ra, nhưng yếu tố về gene có thể được xem như là một trong các yếu tố chính chịu trách nhiệm gây ra bệnh.

Thuốc và phẫu thuật đều là các điều trị khả thi cho bệnh viêm xơ đường mật. Các thuốc thường được cho là:

• Cholestyramine (Questran)
• Prednisone (RAYOS)
• Ursodiol (Urso Forte)
• Azathioprine (Azasan)
• Cyclosporine (Sandimmune)

Bác sĩ cũng có thể kê đơn vitamin A,D,K,E để thay thế lượng vitamin mà cơ thể mất. Ngoài ra, kháng sinh cũng có thể được cho trong một số trường hợp.

Các phẫu thuật thường gặp để chữa viêm xơ đường mật bao gồm:

• Nội soi đặt bóng chèn: đưa một quả bóng từ cuối đường mật chính vào các đường mật để mở rộng bất kì chỗ hẹp nào.
• Catheter dẫn lưu đường mật: đặt một đẫn lưu vào chỗ hẹp của các ống mật nhằm giải áp và giúp dịch mật lưu thông.
• Cắt bỏ đại tràng và trực tràng ở các ca nặng.
• Ghép gan.

Các khuyết tật về cấu trúc của hệ thống đường mật

Các khiếm khuyết về cấu trúc trong đường mật này thường xuất hiện từ lúc sơ sinh hoặc trong bào thai, làm ngăn chặn dòng chảy của mật.

Sau khi khám tổng thể, bác sĩ có thể yêu cầu bạn làm thêm một số xét nghiệm kiểm tra các khiếm khuyết này nếu nghi ngờ. Các xét nghiệm đó bao gồm xét nghiệm máu, chụp phim X-quang, CT.

Bác sĩ có thể tiến hành phẫu thuật để sửa chữa các khiếm khuyết. Loại khiếm khuyết sẽ quyết định loại phẫu thuật bác sĩ tiến hành.

Chít hẹp đường mật

Phẫu thuật cắt bỏ túi mật có thể gây hẹp các ống mật. Tình trạng này được gọi là co hẹp đường mật. Bác sĩ có thể khắc phục vấn đề này bằng phẫu thuật hay đặt một stent. Stent là một ống nhỏ được phẫu thuật viên đặt vào trong ống mật để giữ ống mật mở để mật có thể lưu thông tự do.

U

Các u lành tính (không ung thư hóa) và các u ác tính ( ung thư hóa) trong hệ thống đường mật có thể làm tắc dòng chảy của mật hay gây ra viêm gan. 

Bác sĩ có thể tiến hành phẫu thuật để cắt bỏ khối u. Nếu u là ung thư, bạn có thể cần được xạ trị - một phương pháp dùng tia X và tia gamma để phá hủy tế bào u. Hóa trị - dùng thuốc để giết tế bào u, có thể được sử dụng.

Nang

Nang các ống mật có thể ngăn dòng chảy của mật. Nang có thể tự mất đi mà không cần điều trị hoặc bác sĩ có thể phẫu thuật để bỏ chúng. Cuộc phẫu thuật được tiến hành bằng nội soi với vết mổ rất nhỏ và ít gây khó chịu thường được lựa chọn.

3. Biến chứng của tình trạng phân nhạt màu

Một trong những biến chứng thường gặp đó là vàng da. Tình trạng này xảy ra là do sự tích tụ mật trong cơ thể. Vàng da là sự vàng của da hay kết mạc của mắt. Bạn cần gặp bác sĩ ngay khi có dấu hiệu vàng da bởi vì đây có thể là triệu chứng của bệnh gan.

4. Tình trạng phân nhạt màu hay có màu đất sét ở trẻ em

Phân nhạt màu ở trẻ thường gây ra bởi các thức ăn màu sắc như ngũ cốc. Mặc dù vậy, phân nhạt màu, trắng hay có màu đất sét ở trẻ có thể là do các nguyên nhân nghiêm trọng hơn. Một số nguyên nhân có thể gặp là:

• Chế độ ăn toàn sữa
• Barium sunfate sau khi thụt barium
• Antacids
• Tắc đường mật hay bệnh gan

Bạn nên liện hệ ngay bắc sĩ bất kì khi nào con bạn thay đổi màu phân, nhất là khi chúng không ăn bất kì thức ăn nào nhiều màu hay phân chúng nhạt màu, trắng hay có màu đất sét. Chỉ có bác sĩ mới có thể tìm ra nguyên nhân chính xác và có điều trị thích hợp.

Nếu nguyên nhân là thuốc hay thức ăn, khắc phục bằng cách hạn chế sử dụng chúng và tình trạng phân có thể sẽ bình thường trở lại. Nếu nguyên nhân là bệnh gan hay tắc mật, trẻ có thể đe dọa tính mạng và có thể bắt buộc phải dùng thuốc hay được phẫu thuật.   

5. Điều trị tình trạng phân nhạt màu

Chẩn đoán

Bác sĩ sẽ hỏi bạn một số câu hỏi liên quan đến triệu chứng và thuốc mà bạn đang dùng. Bác sĩ có thể sẽ tiến hành một số xét nghiệm tìm nguyên nhân. Các xét nghiệm bao gồm:

• Xét nghiệm máu để kiểm tra nhiễm trùng và vàng da.
• Chụp vi tính cắt lớp (CT) để tìm ra các tổn thương ở gan và các ống mật.
• Chụp đường mật cộng hưởng từ (MRCP) một loại cộng hưởng từ đặc biệt cho thấy hình ảnh chi tiết của hệ thông đường mật.
• Siêu âm bụng để xem xét hình ảnh các tạng.

Điều trị

Khi nguyên nhân gây ra tình trạng phân nhạt màu hay có màu đất sét được điều trị, phân của bạn sẽ có thể trở lại màu nâu bình thường. Mặc dù vậy, những bệnh gan và một số khối u ung thư hóa là không thể điều trị. Nếu nguyên nhân gây ra tình trạng này không được chữa khỏi, bạn sẽ tiếp tục đi phân nhạt màu hay có màu đất sét.

6. Phòng chống tình trạng phân nhạt màu

Một số nguyên nhân gây phân nhạt màu hay có màu đất sét là không thể phòng ngừa nhưng một số khác thì có thể. Một số virus viêm gan có vaccin để ngừa bệnh. Viêm gan do rượu có thể phòng ngừa bằng cách đừng uống rượu quá nhiều. Nếu  không tìm ra nguyên nhân, cố gắng ruột tốt bằng  có chế độ ăn cân bằng dinh dưỡng với lượng xơ cao.  

Để điều trị tình trạng phân nhạt màu, bạn cần phải xem xét lại chế độ ăn uống của mình ra sao. Nếu thấy chế độ ăn uống của mình không có gì bất ổn mà bạn vẫn có triệu chứng này thì tốt nhất bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị phù hợp. Bạn có thể liên hệ đặt khám với bác sĩ Đỗ Huy Thạch của Hello Docto theo số điện thoại 1900 1246 để được hỗ trợ và giúp đỡ.