Sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

2. Các dấu hiệu, biểu hiện và triệu chứng của bệnh sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương

Xác định bệnh nào thuộc nhóm sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương là một thác thức với các nhà khoa học. Các dấu hiệu và triệu chứng có thể rất khác nhau giữa mỗi cá thể. Các nhà nghiên cứu đã xác định được một vài nhóm triệu chứng thường xảy ra cùng nhau và chiếm phần lớn ở người có rối loạn.

Nhiều hơn một nhóm các triệu chứng có thể phát hiện ở cùng một người.

Các dấu hiệu và triệu chứng sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương sẽ tiến triển xấu dần theo thời gian, thường là vài năm. Đến lúc nào đó, người bệnh phải băt buộc phải được chăm sóc 24 giờ.

Các thay đổi hành vi

Các dấu hiệu và triệu chứng sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương bao gồm các thay đổi lớn về hành vi và tính cách, bao gồm:

Gia tăng các hành động không thích hợp
Mất sự cảm thông và các kỹ năng tương tác cá nhân khác
Mất khả năng quyết định và ức chế
Lãnh đạm
Lặp đi lặp lại hành vi một cách bắt buộc
Giảm vệ sinh cá nhân
Thay đổi các thói quen ăn uống, thường là ăn quá nhiều
Đưa vào miệng hay ăn các vật bất thường
Không nhận thức được về các sự thay đổi suy nghĩ và hành vi

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Các vấn đề về nói chuyện và ngôn ngữ

Một vài loại sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương phụ thường đặc trưng bởi sự suy yếu hay mất khả năng nói chuyện và khó khăn trong ngôn ngữ.

Có hai loại mất ngôn ngữ nguyên phát tiến triến được xem xét trong sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương.Chứng mất ngôn ngữ nguyên phát tiến triển đặc trưng bởi sự khó khăn trong việc dùng và hiểu ngôn ngữ viết và nói. Ví dụ như một người khó tìm thấy từ đúng để nói hay gọi tên các đồ vật.

Sa sút trí tuệ về ngữ nghĩa là một loại mất ngôn ngữ nguyên phát tiến triến (Mất ngôn ngữ nguyên phát tiến triểnloại ngữ nghĩa). Người bị sa sút trí tuệ về ngữ nghĩa nổi bật triệu chứng khó gọi tên (chứng mất khả năng định danh) và có thể thay thế các tự cụ thể bằng một từ chung chung, ví dụ như dùng từ “nó” để gọi một cây viết.

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Người bệnh cũng mất kiến thức về nghĩa của từ

Mất ngôn ngữ tiến triển loại ngữ pháp (mất trôi chảy) là một loại mất ngôn ngữ nguyên phát khác, đặc trưng bởi việc nói không lưu loát và ngập ngừng. Những câu nói nghe rất vắn tắt do việc dùng sai các đại từ và các lỗi về cấu trúc câu.

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Các rối loạn cử động

Kiểu sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương hiếm gặp hơn này đặc trưng bởi các vấn đề trong cử động, tương tự như các triệu chứng của bệnh Parkinson và xơ cứng teo cơ một bên (amyotrophic lateral sclerosis)

Các dấu hiệu và triệu chứng liên quan đến cử động có thể bao gồm:

Rung
Mất sự linh động
Co cứng
Phối hợp động tác kém
Khó nuốt
Yếu cơ

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Khi có các dấu hiệu của bệnh sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương, bạn nên đi khám bác sĩ để được thăm khám và điều trị.

===

Bác sĩ tham vấn thông tin và hỗ trợ khám bệnh:

✍ Sài Gòn: Các bác sĩ Bv Tâm Thần HCM, Đại Học Y Dược, Đại học Phạm Ngọc Thạch

✍ Hà Nội: Viện Tâm Thần Bạch Mai- Đại Học Quốc Gia (khoa Y) - Đại Học Y Hà Nội.

✍ Đà Nẵng: Bệnh viện tâm thần Đà Nẵng.

☎ Gọi điện tư vấn miễn phí và hẹn khám Bác sĩ: 19001246

⌨ CHAT FACEBOOK

Tư vấn qua CHAT ZALO

===

3. Tác hại của bệnh sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương

Bệnh sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương khiến cho bệnh nhân có các triệu chứng gây ảnh hưởng đến cuộc sống của họ. Hành vi và nhận thức của người bệnh thay đổi không chỉ gây khó khăn cho người bệnh mà còn ảnh hưởng đến những người chăm sóc.

Bệnh sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương nếu không được chữa trị sớm sẽ dẫn đến những biến chứng cho người bệnh.

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

4. Nguyên nhân gây ra bệnh sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương

Khi bị sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương, thùy trán và thùy thái dương teo lại, nguyên nhân của điều này vẫn chưa được tìm ra.

Một số đột biến khác nhau trên một vài gene có liên quan đến các loại sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương cụ thể. Mặc dù vậy, hơn ½ người bị sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương không có tiền sử gia đình về sa sút trí tuệ.
Sự thoái thùy trán, thái dương được chia làm 2 loại chính. Một loại có liên quan đến sự tích lũy trong não một loại protein gọi là tau và một loại khác liên quan đến protein TDP-43.

Trong một vài trường hợp, phần bị ảnh hưởng trong não có các cấu trúc nhỏ chứa đầy các protein tau bất thường phát triển trên các tế bào não (thể Pick). Sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương ban đầu được biết tới là bệnh Pick, nhưng hiện tại thuật ngữ trên dùng để diễn tả loại sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương liên quan đến cấu trúc bất thường protein tau.

Hiện tại, các nhà khoa học đã xác định được các gene giống nhau và quá trình phân tử liên quan giữa sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương và xơ cứng teo cơ một bên (ALS). Tầm quan trọng của sự liên quan này vẫn đang tiếp tục được nghiên cứu.

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Yếu tố nguy cơ gây bệnh sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương

Nguy cơ mắc sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương sẽ cao hơn nếu tiền sử gia đình có người bị sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương. Các yếu tố nguy cơ khác chưa được tìm ra.

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

5. Các phương pháp điều trị bệnh sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương

Chẩn đoán

Không có loại xét nghiệm riêng lẻ nào có thể xác định sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương, thế nên bác sĩ sẽ cố gắng xác định một vài đặc trưng của bệnh khi đã lạo trừ các nguyên nhân bệnh khác.

Rối loạn này có thể rất khó chẩn đoán ở giai đoạn sớm, bởi vì các triệu chứng của sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương thường giống với các triệu chứng của các bệnh khác.

Xét nghiệm máu

Để kiểm tra xem các triệu chứng của bạn có phải bị gây ra bởi các bệnh khác như bệnh gan hay thận không, bác sĩ có thể sẽ yêu cầu xét nghiệm máu.

Xét nghiệm máu chẩn đoán bệnh sa sút trí tuệ thùy trán thái dương

Kiểm tra tâm thần kinh

Đôi lúc bác sĩ thực hiện một tiếp cận tổng quát hơn về khả năng lý luận và ghi nhớ. Loại kiểm tra này đặc biệt có ích để xác định các loại sa sút trí tuệ ở giai đoạn sớm.

Chụp não

Bằng cách quan sát các hình chụp não, bác sĩ có thể xác định các bất thường hiện diện như cục máu đông, xuất huyết hay khối u có thể gây ra các dấu hiệu và triệu chứng.

- Chụp cộng hưởng từ (MRI): Máy MRI sử dụng sóng radio vad một trường từ trường mạnh để tạo ra các hình ảnh của não.

- Chụp cắt lớp phát xạ positron (PET): PET scans sử dụng một lượng chất hoạt động phóng xạ liều thấp được tiêm vào tĩnh mạch, cho thấy sự chuyển hóa đường trong não, điều này giúp xác định các bất thường của thùy trán và thùy thái dương.

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Điều trị

Sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương không thể được điều trị. Chưa có cách hiệu quả này làm chậm đi quá trình bệnh. Các chữa trị chỉ nhằm vào việc kiểm soát các triệu chứng.

Thuốc

- Thuốc chống trầm cảm: Một số loại thuốc chống trầm cảm có thể giảm các vấn đề liên quan đến sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương. Ức chế chọn lọc hấp thu serotonin (SSRIs) như sertraline hay fluvoxamine có thể có tác dụng ở một số người.

- Thuốc chống loạn thần: Các thuốc chống loạn thần như olanzapine hay quetiapine đôi lúc dùng đề chống lại các vấn đề về hành vi trong sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương.Mặc dù vậy, các thuốc này nên được dùng thật thận trọng bởi vì các tác dụng phụ bao gồm tăng nguy cơ tử vong ở bệnh nhân sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương.

Liệu pháp

Những người bị khó khăn ngôn ngữ có thể cần đến liệu pháp âm ngữ đê học các phương pháp giao tiếp thay thế.

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Biện pháp khắc phục và chăm sóc

Lối sống và điều trị tại nhà

Bạn cần một người chăm sóc khi tình trạng của bạn tiến triển, để giúp đỡ trong các công việc hằng ngày, đảm bảo sự an toàn, giúp di chuyển và giúp các vấn đền tài chính.

Bác sĩ sẽ trao đổi với bạn về các thay đổi trong lối sống của bạn như việc bạn cần ngưng chạy xe.

Thường xuyên tập luyện thể dục có thể giúp cải thiện khả năng suy nghĩ và tâm trạng.

Có thể có ích khi thực hiện một số thay đổi trong nhà của bạn để khiến cho các hoạt động hằng ngày trở nên dễ dàng hơn và giảm nguy cơ chấn thương, như việc bỏ đi các tấm thảm hay nâng cao bồn cầu lên.

Trong một vài trường hợp, người chăm sóc có thể giảm các vấn đề về hành vi bằng cách thay đổi cách họ tương tác với người bệnh. Ví dụ như:

Tránh các sự kiện hay hoạt động có thể khởi phát các hành vi gây rối
Bàn bạc trước về các nhu cầu và gặp họ ngay khi họ cần
Duy trì môi trường yên tĩnh
Tạo ra những thói quen có cấu trúc
Đơn giản hóa các hoạt động hằng ngày
Vui vẻ

Đối đầu và hỗ trợ

Nếu bạn được chẩn đoán mắc sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương, việc nhận được sự hỗ trợ, chăm sóc và tình thương yêu của những người bạn tin tưởng là vô giá.

Thông qua bác sĩ hay internet để tìm kiếm một nhóm hỗ trợ những người bị sa sút trí tuệ thùy trán - thái dương.

Một nhóm hỗ trợ có thể cung cấp các thông tin có giá trị mà bạn cần, cũng như các forum có thể giúp bạn có cơ hội để chia sẽ các trải nghiệm và cảm nhận của mình.

_____________________________