Nguyên nhân nào gây ra tình trạng tăng cân không kiểm soát

Chào bác sĩ. Khoảng 2 tháng nay, cân nặng của tôi tăng lên một cách đáng kể dù rằng tôi không ăn, ngủ nhiều và vẫn sinh hoạt như bình thường. Tôi đang rất lo lắng về tình trạng tăng cân không kiểm soát của mình. Mong bác sĩ có thể giúp tôi lý giải tình trạng này và cho tôi lời khuyên. Cảm ơn bác sĩ.

Trả lời:

Chào bạn, cảm ơn bạn đã gửi câu hỏi về cho chúng tôi. Chỉ với các thông tin bạn cung cấp, chúng tôi vẫn chưa thể xác định được tình trạng tăng cân của bạn là do chế độ sinh hoạt hay do bệnh lý. Tuy nhiên, chúng tôi nhận thấy có thể bạn đang gặp phải triệu chứng tăng cân không kiểm soát. Vì vậy, chúng tôi xin đưa ra một số thông tin có thể sẽ giải thích cho tình trạng mà hiện nay bạn đang gặp phải như sau:

1. Định nghĩa tăng cân không kiểm soát

2. Nguyên nhân gây ra tăng cân không kiểm soát

3. Giải pháp cho tình trạng tăng cân không kiểm soát

===

Bác sĩ tham vấn thông tin và hỗ trợ khám bệnh:

✍ Sài Gòn: Các bác sĩ Bv Tâm Thần HCM, Đại Học Y Dược, Đại học Phạm Ngọc Thạch

✍ Hà Nội: Viện Tâm Thần Bạch Mai- Đại Học Quốc Gia (khoa Y) - Đại Học Y Hà Nội.

✍ Đà Nẵng: Bệnh viện tâm thần Đà Nẵng.

☎ Gọi điện tư vấn miễn phí và hẹn khám Bác sĩ: 19001246

⌨ CHAT FACEBOOK

Tư vấn qua CHAT ZALO

===

1. Tăng cân không kiểm soát là gì?

Hầu hết nhiều người tăng cân bởi vì họ ăn uống hay cung cấp thực phẩm chứa nhiều năng lượng hơn là bị tiêu hủy bởi các hoạt động hằng ngày (tình trạng dư thừa năng lượng). 

Nhưng trong một số trường hợp, tăng cân có thể do tình trạng bệnh nền. Sự tăng cân không kiểm soát (tên tiếng Anh là Uncontrollable Weight Gain) có thể đem lại sự lo lắng và phiền phức cho người bệnh, có thể vì cân nặng đột ngột tăng lên nhiều hoặc đột nhiên quần trở nên quá chật với bạn. 

2. Nguyên nhân gây ra tình trạng tăng cân không kiểm soát

Thuốc chống trầm cảm

Nhiều thuốc chống trầm cảm gây tăng cân – do đó nếu bạn bị trầm cảm và đang được điều trị với thuốc thì tốt nhất chỉ nên tăng cân trong vòng 2,2 kg đến 4,5 kg (tương đương với 5 – 10 pounds). Nếu bạn không đang dùng thuốc thì vẫn có bằng chứng chứng minh cho việc cảm giác trầm cảm có liên quan đế sự tăng cân. Một nghiên cứu trong năm 2010 của tạp chí Sức khỏe cộng đồng ở Hoa kì cho thấy người cảm thấy buồn và cô đơn thường tăng cân nhanh hơn những người có ít triệu chứng của bệnh trầm cảm do họ thường có khuynh hướng ăn nhiều thực phẩm giàu chất béo và giàu năng lượng.

Những loại thuốc khác

Những thuốc sau đây đều có thể gây tăng cân:

• Thuốc tránh thai
• Thuốc trong điều trị thay thế hormon
• Thuốc có chứa chất steroid
• Thuốc chẹn thụ thể beta giao cảm
• Thuốc chống co giật, động kinh
• Một số thuốc trị viêm khớp dạng thấp
• Thuốc trị chứng đau nửa đầu
• Thuốc trị ợ nóng, ợ chua

Một số thuốc trên có thể ảnh hưởng thói quen ăn uống, một số ảnh hưởng lên cơ chế hoạt động trong cơ thể, một số khác đơn giản làm bạn thấy khỏe hơn nên ăn uống ngon miệng hơn.

Bệnh đường tiêu hóa

Những bệnh đường tiêu hóa bao gồm giảm nhu động ruột có thể gây tăng cân. Bình thường sau khi ăn khoảng một tiếng đồng hồ hoặc hơn thì nhu động ruột sẽ xuất hiện để thúc đẩy và tiêu hóa thức ăn. Nếu nhu động ruột giảm có thể do thiếu nước, do thuốc, ăn thiếu chất xơ hoặc thậm chí thiếu hệ vi sinh men đường ruột, điều này sẽ dễ làm tăng cân.

Thiếu hụt Vitamin

Thiếu vitamin D, magie hay những ion khác (các chất dinh dưỡng vi lượng) có thể làm suy giảm hệ miễn dịch, tiêu hủy năng lượng và làm thay đổi quá trình chuyển hóa cơ thể theo hướng không tốt, lối sống không lành mạnh. Và từ đó bạn phải bù phần năng lượng bị thiếu hụt bằng caffeine, đồ ngọt hoặc thực phẩm chứa đường đơn. Hoặc bạn còn cảm thấy không đủ khỏe để tập thể dục và chạy bộ, từ đó dẫn đến tăng cân.

Tuổi tác

Đây là nguyên nhân khó tránh khỏi. Thông thường khi lớn tuổi quá trình chuyển hóa năng lượng trong cơ thể sẽ giảm xuống, ví dụ tốc độ tiêu thụ 40 hoặc 50 calo sẽ giảm so với lứa tuổi 20, do đó có thể làm bạn dư thừa năng lượng và tăng cân. Vì vậy khi tuổi càng cao thì bạn cần duy trì một chế độ tập thể dục hợp lí và tiêu thụ thức ăn ít lại nhưng vẫn đảm bảo đầy đủ chất dinh dưỡng để cung cấp một lượng năng lượng vừa đủ, không dư thừa. Một vài nghiên cứu đã chỉ ra rằng tập thể dục có thể có hiệu quả hơn chế độ dinh dưỡng trong việc duy trì cân nặng dài lâu.

Bệnh nền

Nhiều bệnh lí như bệnh tuyến giáp và một số loại ung thư có thể gây tăng cân không chủ ý. Hơn nữa, những bệnh lí làm giảm vận động như viêm khớp có thể gây tăng cân gián tiếp qua việc hạn chế hoạt động của bạn.

3. Giải pháp cho việc tăng cân không kiểm soát

Muốn điều trị tăng cân không kiểm soát, trước tiên cần phải xác định được nguyên nhân gây ra tình trạng này. Tùy vào mỗi nguyên nhân mà sẽ có các giải pháp tương ứng.

Nguyên nhân do thuốc chống trầm cảm

Nếu bạn thấy người bệnh đang dùng thuốc chống trầm cảm có thể trở thành nạn nhân của việc tăng cân, hãy khuyên họ từ từ giảm sử dụng thuốc. Sau đó nếu tăng cân không phải do thuốc thì bạn hãy thử tập luyện thể thao và có thể tập chung với người bạn hay theo nhóm. Đó cũng là cách nhận được sự khích lệ từ mọi người xung quanh và điều này sẽ giúp bạn điều trị tốt hơn chứng trầm cảm.

Nguyên nhân do các thuốc khác

Nếu bạn nghi ngờ thuốc bạn đang dùng có ảnh hưởng lên chế độ ăn thì bạn nên báo với bác sĩ để họ có thể chuyển sang thuốc khác mà không có tác dụng phụ này.

Nguyên nhân do bệnh đường tiêu hóa

Nếu táo bón là triệu chứng duy nhất bạn gặp phải thì hãy thử dùng men vi sinh bổ sung giúp đường tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn. Ngoài ra cần bổ sung nước, thực phẩm dễ tiêu và cần cung cấp các loại thực phẩm có chứa chất xơ. Hoặc bạn có thể dùng loại bột chứa chất xơ pha với nước, hỗn hợp này thậm chí còn có thể kéo theo những chất béo và thải ra ngoài đường ruột. Nếu bạn mắc những bệnh nặng hơn, không khỏi nhanh chóng hoặc không đáp ứng với các biện pháp điều trị tại nhà thì nên đến bác sĩ để khám nhằm loại trừ những nguyên nhân khác gây tăng cân như suy giáp hay bệnh thần kinh.

Nguyên nhân do thiếu hụt Vitamin

Dù bạn có cố gắng để làm tăng mức ion hay các chất dinh dưỡng vi lượng thiết yếu cho cơ thể qua thịt và rau xanh, thì gần như việc bổ sung sữa hoặc tắm nắng để bù cho lượng thấp vitamin D là không thể. Thậm chí nếu bạn bổ sung canxi có thể gây sỏi thận. Bạn cần xét nghiệm máu mỗi 3 tháng để bác sĩ có thể điều chỉnh liều cho bạn. Việc bổ sung các chất vi lượng có thể không nguy hại gì nhưng tốt hơn hết bạn nên khám bác sĩ và sau khi loại trừ hết các bệnh lí gây tăng cân như suy giáp và các bệnh gây kháng insulin (một hormon chuyển hóa đường trong cơ thể) thì bạn hãy bắt đầu bổ sung các chất dinh dưỡng vi lượng.

Nguyên nhân do tuổi tác

Bạn hãy nhớ rằng năng lượng được cung cấp từ các nguồn thực phẩm sẽ khác nhau. Ví dụ protein có trong thịt, cá, trứng, sữa sẽ chuyển hóa năng lượng nhanh hơn so với chất đường bột, thậm chí chất đường bột còn có thể tích trữ trong cơ thể. Do đó bạn hãy chọn những loại thực phẩm hay protein có thành phần béo ít và đồng thời giảm lượng tinh bột ăn vào sẽ giúp làm giảm tăng cân.

Nguyên nhân do bệnh nền

Hãy nói với bác sĩ của bạn cách bạn duy trì cân nặng trong qua trình điều trị những bệnh lí trên và hãy cố gắng duy trì chế độ dinh dưỡng càng hợp lí càng tốt.  

Bạn nên xem xét xem tình trạng tăng cân của mình có thuộc một trong số những nguyên nhân trên không. Nếu do những nguyên nhân trên, bạn có thể áp dụng một số những giải pháp mà chúng tôi đưa ra. Nếu không do những nguyên nhân trên, bạn nên đi khám bác sĩ để biết được chính xác mình có mắc bệnh không và sớm có biện pháp điều trị thích hợp. Nếu bạn cần giúp đỡ, bạn có thể liên hệ đặt khám với Hello Doctor chúng tôi theo số điện thoại: 1900 1246, chúng tôi luôn sẵn lòng được hỗ trợ cho bạn.

Cảm ơn bạn đã quan tâm!

Nếu bạn cần hỗ trợ hay có câu hỏi cần gửi tới bác sĩ Hello Doctor vui lòng gửi thông tin tại đây.