Dấu hiệu nhận biết suy hô hấp cấp và cách xử lý

Chào bác sĩ, tôi tên là Vy, thời gian gần đây tôi có nghe đến triệu chứng suy hô hấp cấp tính. Vậy bác sĩ có thể giải đáp giúp tôi cụ thể hơn về những dấu hiệu nhận biết suy hô hấp cấp tính và cách chữa trị được không ạ. Cảm ơn bác sĩ.

Trả lời:

Chào bạn Vy, cảm ơn bạn đã quan tâm và gửi câu hỏi về cho chúng tôi. Suy hô hấp cấp là một triệu chứng mà nhiều người có thể gặp phải. Để biết cách nhận biết cũng như phải xử lý ra sao khi bị suy hô hấp, bạn có thể tham khảo một số thông tin dưới đây:

1. Suy hô hấp cấp tính là gì

2. Phân loại suy hô hấp cấp tính

3. Dấu hiệu nhận biết suy hô hấp cấp tính

4. Nguyên nhân gây ra suy hô hấp cấp tính

• Yếu tố nguy cơ bị suy hô hấp cấp tính

5. Điều trị suy hô hấp cấp tính

• Chẩn đoán
• Điều trị

6. Bác sĩ điều trị

Bác sĩ tham vấn thông tin:

✍ Các bác sĩ Hô Hấp Hello Doctor

☎ Gọi Bác sĩ

유 Chat Bác sĩ trên Facebook

1. Suy hô hấp cấp tính là gì?

Suy hô hấp cấp tính xảy ra khi có dịch tràn vào các túi phế nang ở phổi. Khi đó, phổi không thể trao đổi lấy oxy vào trong máu và kết quả là các cơ quan không thể nhận máu giàu oxy và bị rối loạn chức năng hoạt động. Bạn cũng có thể bị suy hô hấp khi phổi bị ứ khí CO2 (carbon dioxide), không thể thải chúng ra ngoài.

Suy hô hấp xảy ra khi các mao mạch hay các mạch máu nhỏ quanh các túi khí phế nang không thể trao đổi CO2 và O2 . Tình trạng suy hô hấp có thể cấp hay mạn. Với suy hô hấp cấp, bạn thường có các triệu chứng liên quan đến việc thiếu oxy và trong hầu hết trường hợp, diễn ra cấp tính và nặng hơn suy hô hấp mạn, có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị cấp cứu.

2. Phân loại suy hô hấp cấp tính

Có 2 loại suy hô hấp đó là thể thiếu oxy và thể thừa CO2. Cả 2 loại đều có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm và 2 loại này thường xuất hiện đồng thời.

• Suy hô hấp do thiếu oxy có nghĩa là bạn không có đủ mức oxy trong máu nhưng mức CO2 có thể gần như bình thường.
• Suy hô hấp do thừa CO2 có nghĩa là mức carbon dioxide trong máu quá cao hoặc cao hơn mức bình thường một ít kèm với thiếu oxy máu.

3. Những dấu hiệu nhận biết suy hô hấp cấp tính

Triệu chứng của suy hô hấp cấp còn tùy thuộc vào nguyên nhân nền và mức CO2 và O2 trong máu.

Người có CO2 cao trong máu có thể có:

• Thở nhanh
• Lú lẫn

Người có O2 thấp trong máu thường:

• Không thể thở bình thường
• Da niêm, đầu ngón tay hoặc môi xanh tím

Người bị suy hô hấp do phổi và nồng độ oxy trong máu giảm thường:

• Mệt khi nghỉ ngơi
• Lo lắng
• Không ngủ được
• Mất nhận thức hay không tỉnh táo
• Thở nhanh và nông
• Tim đập mạnh
• Loạn nhịp tim (nhịp tim bất thường)
• Đổ mồ hôi 

​4. Nguyên nhân gây ra suy hô hấp cấp tính

Suy hô hấp cấp có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như:

Tắc nghẽn

Khi có một vật bất kì chèn ngay họng của bạn thì bạn sẽ khó thở và oxy khó vào được phổi. Sự tắc nghẽn còn có thể xảy ra ở người bị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) hay hen suyễn (có đường thở bị hẹp) khi gặp một nguyên nhân gây tắc nghẽn có thể làm trầm trọng thêm bệnh.

Đường thở của người bình thường (bên tráí) và đường thở của người bị hen suyễn (bên phải)

Chấn thương

Chấn thương làm ảnh hưởng hay tổn thương đường hô hấp có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến lượng oxy trong máu. Ví dụ, chấn thương tủy sống hay não bộ có thể ảnh hưởng đến bộ máy hô hấp điều khiển nhịp thở.

Bộ não ra tín hiệu cho phổi phối hợp với các cơ quan khác để thở. Nếu não không thể truyền tín hiệu do bị chấn thương hay phá hủy thì phổi không thể hoạt động đúng chức năng.

Chấn thương ngực hay xương sườn cũng có thể cản trở quá trình thở. Những chấn thương này đều làm giảm khả năng hít vào để lấy oxy cho phổi.

Hội chứng nguy kịch hô hấp cấp (ARDS)

Hội chứng nguy kịch hô hấp cấp (ARDS) là một bệnh nghiêm trọng đặc trưng bởi nồng độ thấp của oxy trong máu. ARDS sẽ nặng hơn nếu bạn đã có sẵn một số bệnh nền sau:

• Viêm phổi 
• Viêm tụy 
• Chấn thương nghiêm trọng
• Nhiễm trùng huyết 
• Chấn thương sọ não
• Tổn thương phổi gây ra bởi khói thuốc lá hay các chất hóa học

Cũng có thể suy hô hấp cấp xảy ra khi bạn đang nằm viện điều trị một bệnh nền nào đó.

Nghiện rượu hay lạm dụng thuốc

Nếu bạn sử dụng quá liều một số thuốc hay uống quá nhiều rượu bia có thể làm ảnh hưởng đến chức năng não bộ và giảm khả năng hít thở để trao đổi khí.

Hít phải các chất độc hóa học

Việc hít vào một số hóa chất độc hại, khói thuốc lá cũng có thể gây suy hô hấp cấp. Những chất hóa học này có thể làm tổn thương hay phá hủy nhu mô phổi, bao gồm các túi khí phế nang và các mao mạch xung quanh.

Đột quỵ

Đột quỵ xảy ra khi nhu mô não bị phá hủy hay chết vĩnh viễn, thường gặp ở một bên bán cầu não. Mặc dù đột quỵ sẽ có một số dấu hiệu cảnh báo trước như rối loạn vận ngôn hay lú lẫn nhưng nó thường điển hình diễn ra rất nhanh chóng và cấp tính. Nếu bạn bị đột quỵ thì bạn có thể sẽ khó thở. 

Nhiễm trùng

Nhiễm trùng là nguyên nhân thường gặp của rối loạn hô hấp. Đặc biệt là viêm phổi có thể gây suy hô hấp, thậm chí dẫn đến hội chứng nguy kịch hô hấp cấp (ARDS). 

Yếu tố nguy cơ bị suy hô hấp cấp tính

Bạn sẽ tăng nguy cơ bị suy hô hấp nếu:

• Hút thuốc lá
• Nghiện rượu
• Có tiền sử gia đình bị các bệnh lý về đường hô hấp
• Chấn thương cột sống, sọ não hay ngực
• Suy giảm miễn dịch
• Có bệnh lí về đường hô hấp ví dụ như ung thư phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) hay hen suyễn

5. Điều trị suy hô hấp cấp tính

Chẩn đoán

Suy hô hấp cấp cần được điều trị cấp cứu. Người bệnh cần được nhận đủ lượng oxy ngay lập tức để giúp họ thở và cung cấp oxy cho các tạng và não, ngăn tình trạng chết nhu mô não do thiếu oxy chỉ trong thời gian ngắn.

Sau khi điều trị tình trạng suy hô hấp được ổn định, bác sĩ mới bắt đầu thực hiện từng khâu để chẩn đoán bệnh hay nguyên nhân:

• Khám thực thể
• Hỏi về tiền sử bệnh lí và tiền căn gia đình
• Kiểm tra mức oxy và cacbon dioxide trong máu với máy đo SpO2 và xét nghiệm khí máu động mạch
• Chụp x-quang ngực để kiểm tra xem có bất thường hay tổn thương ở phổi không

Điều trị

Điều trị thường phải kết hợp nhiều phương pháp và còn tùy thuộc vào nguyên nhân nền gây suy hô hấp:

• Bác sĩ có thể kê thuốc giảm đau hay thuốc giúp bạn thở dễ hơn
• Nếu bạn có thể tự thở bình thường trở lại và mức độ thiếu oxy trong máu nhẹ thì bạn có thể được cung cấp oxy qua bình oxy để giúp bạn thở tốt hơn. Để tiện lợi hơn thì ngày nay người ta đã thiết kế loại bình oxy di động và bạn có thể xách hoặc mang theo chúng bên người.
• Nếu bạn không thể tự thở bình thường thì bác sĩ có thể đưa một ống nhỏ vào miệng hay vào mũi và nối ống này với máy thở.
• Nếu bạn cần hỗ trợ từ máy thở kéo dài có thể bác sĩ sẽ làm cuộc tiểu phẫu tạo đường thở nhân tạo qua khí quản hay còn gọi là “thủ thuật mở khí quản”

Ngay khi thấy người bệnh có các dấu hiệu của suy hô hấp cấp, bạn cần phải đưa người bệnh đi cấp cứu để tránh những trường hợp đáng tiếc xảy ra. Trong quá trình điều trị, nếu bạn cần được hỗ trợ và giúp đỡ, bạn có thể liên hệ với các bác sĩ của chúng tôi theo số điện thoại 1900 1246.

Cảm ơn bạn đã quan tâm!

Nếu bạn cần hỗ trợ hay có câu hỏi cần gửi tới bác sĩ Hello Doctor vui lòng gửi thông tin tại đây.