Đau dây thần kinh chẩm

Bệnh đau dây thần kinh chẩm thường gây những cơn đau bắt đầu từ nền sọ sau gáy, sau đó lan lên phía sau mắt và phía trước, sau, bên đầu.

Bạn có thể liên hệ để được tư vấn và đặt khám với bác sĩ chuyên điều trị đau dây thần kinh chẩm theo số 1900 1246

1. Bệnh đau dây thần kinh chẩm là gì

2. Triệu chứng của bệnh đau dây thần kinh chẩm

• Khi nào nên đi khám bác sĩ?

3. Nguyên nhân gây ra bệnh đau dây thần kinh chẩm

4. Tác hại và biến chứng của bệnh đau dây thần kinh chẩm

5. Điều trị bệnh đau dây thần kinh chẩm 

• Chẩn đoán 
• Điều trị

6. Phòng chống bệnh đau dây thần kinh chẩm

7. Bác sĩ điều trị

8. Chia sẻ của bệnh nhân

Lưu ý quan trọng: Bài viết này nhằm cung cấp kiến thức mang tính chất tham khảo. Nếu bạn hoặc người thân có triệu chứng để hiểu rõ cụ thể trường hợp của bạn/ người thân, Hello Doctor hỗ trợ qua điện thoại theo số 1900 1246 hoặc nhắn tin trên facebook

Bác sĩ tham vấn thông tin:

✍ Bác sĩ Ngoại Thần Kinh Bệnh viện chợ Rẫy

☎ Gọi Tư vấn Bác sĩ: 19001246

1. Bệnh đau dây thần kinh chẩm là gì?

Đau dây thần kinh chẩm (tên tiếng Anh là Occipital Neuralgia) là một là một tình trạng rối loạn đau đầu hiếm gặp. Dây thần kinh chẩm xuất phát từ đốt sống cổ thứ hai và thứ ba (C2,C3) đi lên chi phối da đầu vùng gáy. Tình trạng này xuất hiện khi cơn đau xuất phát từ vủng chẩm lan theo hướng đi và phân nhánh của dây thần kinh cùng tên. Dây thần kinh chẩm đi từ phần trên của đốt sống cổ lên đến vùng đầu của bạn.

Đau đầu vùng chẩm hay còn được gọi là đau đầu Arnold (tên tiếng Anh là Arnold's neuralgia). Theo hiệp hội đau đầu quốc tế IHS (Internantional Headache Society), đau đầu vùng chẩm là những cơn đau kịch phát như dao đâm ở phần sau của hộp sọ tương ứng với đường đi và phân bố của các dây thần kinh chẩm lớn và bé, có thể một hoặc hai bên. Không giống như đau đầu hay đau nửa đầu (migraines), đau dây thần kinh chẩm có thể xuất hiện bất chợt, chẳng hạn như động tác chải đầu cũng có thể gây đau. Cơn đau cấp tính của đau dây thần kinh chẩm thường ngắn, đau nhói và kéo dài từ vài giây cho đến vài phút. 

Theo giải phẫu học, dây thần kinh chẩm (occipital nerve) có hai nhánh: nhánh lớn và nhánh nhỏ. Đa số trường hợp bị đau dây thần kinh chẩm là do tổn thương nhánh lớn, xuất phát từ đốt sống cổ C2. Tổn thương dây C2 hay đốt sống cổ, có thể gây đau dây thần kinh chẩm.

Vị trí đau điển hình là từ vùng ụ chẩm lan dọc lên phía đỉnh đầu thuộc đường đi và phân bố của các thần kinh chẩm lớn GON (Greater Occipital Nerve), thần kinh chẩm bé LON (Lesser Occipital Nerve) hoặc thần kinh chẩm thứ 3 TON (Third Occipital Nerve). Cơn đau thường khởi phát đột ngột, kéo dài khoảng 1-3 ngày và thường diễn ra một bên.  IHS ước tính khoảng 5% dân số ở độ tuổi trưởng thành mắc chứng này.

2. Dấu hiệu, biểu hiện và triệu chứng của bệnh đau dây thần kinh chẩm

Đặc điểm của những cơn đau là đi từ đau nhức bình thường lên đến đau dữ dội, đau có cảm giác rát bỏng, đau như điện giật; đau có thể theo cơn đột ngột hoặc thành nhịp, đau liên tục. Cơn đau sẽ lan dần theo đường phân bố của dây thần kinh, ra phía sau hoặc dọc theo bên đầu, thậm chí cơ đau có thể lan ra phía sau mắt. 

Các khu vực đau của bệnh đau dây thần kinh chẩm

Triệu chứng ban đầu của đau dây thần kinh chẩm là một cơn đau cấp tính và đột ngột khiến nhiều người lầm tưởng với triệu chứng của cơn đau nửa đầu. Đau dây thần kinh chẩm thường rất đau nhức và nhói buốt. Cơn đau cấp tình này chỉ kéo dài từ vài giây đến vài phút, nhưng vẫn còn đau khi ấn vào vùng có dây thần kinh chẩm trong một khoảng thời gian dài hơn. Bạn sẽ đau ở một bên đầu nhiều hơn là nửa bên còn lại.

Đau dây thần kinh chẩm thường không có các triệu chứng như chảy nước mắt hay đỏ mắt như các triệu chứng khởi phát ở các bệnh đau đầu khác. Không giống như bệnh đau đầu do căng cơ, đau dây thần kinh chẩm thường đau nhói nhiều hơn là đau âm ỉ.

Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Đau dây thần kinh chẩm có thể gây khó chịu cho bạn. Tuy nhiên việc điều trị có thể cải thiện cơn đau nếu như tìm ra và khắc phục được nguyên nhân gây đau dây thần kinh của bạn. Và cơn đau này chỉ gây khó chịu chứ không đe dọa tính mạng của bạn, cho nên nếu như bạn đang có các triệu chứng của đau dây thần kinh chẩm, hãy hẹn với bác sĩ để tìm ra phương án điều trị.

3. Nguyên nhân gây ra bệnh đau dây thần kinh chẩm

Đau dây thần kinh chẩm là một loại đau đầu do chấn thương hoặc chèn ép thần kinh ở cổ. Chèn ép thần kinh có thể xảy ra khi cổ ở tư thế cong trong thời gian dài, hoặc do viêm khớp cổ và vai. Bệnh có thể có hoặc không có nguyên nhân gây ra (thứ phát hoặc nguyên phát). Bệnh gọi là thứ phát khi có liên quan đến một bệnh nền như: u, chấn thương, nhiễm trùng, bệnh hệ thống hoặc xuất huyết.

Tổn thương dây thần kinh chẩm là nguyên nhân chính yếu gây đau dây thần kinh chẩm. Những tổn thương đó thường là do:

• Tai nạn xe hơi và phần đầu va chạm mạnh vào  phần đệm của ghế xe
• Gai đốt sống cổ trên (C1-C2)
• Biến chứng thần kinh của bệnh tiểu đường và khối u (hiếm gặp)
• Dùng phương pháp trị liệu Chiropratic (Chiropratic Manipulate)

4. Tác hại và biến chứng của bệnh đau dây thần kinh chẩm

Bệnh đau dây thần kinh chẩm gây ra cho người bệnh những cơn đau buốt, nguy hiểm là những cơn đau này đến đột ngột nên khiến cho bệnh nhân không kịp ứng phó. Sẽ thật nguy hiểm nếu như bệnh nhân đang di chuyển ngoài đường hay thực hiện một hoạt động dễ tai nạn.

Ngoài ra, đau dây thần kinh chẩm còn có thể gây ra:

• Cơn đau cấp tính gây ra tình trạng tăng huyết áp đột ngột
• Đau mắt hay đau răng
• Đau do nhiễm trùng nhánh lớn dây thần kinh chẩm có thể ảnh hưởng đến dây thần kinh sinh ba (trigeminal nerve)

5. Điều trị bệnh đau dây thần kinh chẩm 

Chẩn đoán

Giống như các vấn đề sức khỏe phổ biến khác, đau dây thần kinh chẩm có thể được chẩn đoán xác định qua triệu chứng chứ không cần cận lâm sàng. Các bác sĩ sau khi kiểm tra có thể đưa ra kết luận hợp lý cho tình trạng của bạn từ việc tìm hiểu triệu chứng và theo dõi các dấu hiệu (như tình trạng tăng huyết áp) trong suốt thời gian cơn đau diễn ra để đưa ra các chứng cứ phù hợp cho việc chẩn đoán.

Chụp MRI hay CT nền sọ là chẩn đoán hình ảnh thường được bác sĩ chỉ định. Hình ảnh trên CT có thể giúp bác sĩ hình dung ra được các khớp đốt sống cổ, và MRI sẽ cung cấp hình ảnh về phần mềm ở cổ, để bác sĩ tìm ra có các dấu hiệu của tổn thương hay không.

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định thêm chụp mạch máu.

Điều trị

Đau thần kinh chẩm có thể rất khó chịu và cũng có rất nhiều phương án để điều trị cho bệnh nhân. Thông thường phương pháp chích tê dây thần kinh (nerve blocks) sẽ được sử dụng. Việc sử dụng thuốc thường không giúp ích nhiều trong việc điều trị, tuy nhiên nếu vừa đau dây thần kinh chẩm kèm đau nửa  đầu thì việc phối hợp điều trị sẽ được cân nhắc.

Chích tê là thủ thuật xâm lấn làm giảm cơn đau thần kinh tạm thời. Người thực hiện thủ thuật sẽ là bác sĩ gây mê hoặc bác sĩ chuyên khoa thần kinh. Lấy ví dụ như, khi dây thần kinh chẩm bị thương tổn do va chạm mạnh phần đầu vào phần đềm của ghế xe, việc gây tê dây thần kinh chẩm là điều cần thiết để giảm thiểu cơn đau.

Nếu chấn thương ở dây thần kinh cổ trên, thì việc chích tê từ dây C2 trở lên là cần thiết và yêu cầu thêm hình ảnh XQ để theo dõi.

Vì việc chích tê dây thần kinh chỉ có tác dụng tạm thời, cho nên nếu muốn vấn đề đau dây thần kinh được giảm thiểu trong thời gian lâu hơn, một số thủ thuật sẽ làm thương tổn dây thần kinh bằng cách bóc tách và cắt bỏ dây thần kinh để chấm dứt những cơn đau dai dẳng.

Nếu việc chích tê dây thần kinh không có tác dụng, rất có thể cơn đau đến từ một nguyên nhân khác, bác sĩ có thể trao đổi với bệnh nhân thêm về các bệnh liên quan đến dây thần kinh chi phối mặt có cơn đau giống như đau thần kinh chẩm. Vì dây thần kinh chi phối phàn mặt gần với cột sống hơn là dây thần kinh chẩm, cho nên việc chích tê dây thần kinh chẩm không làm giảm thiểu được cơn đau do dây thần đốt sống cô chi phối phần mặt.

Điều trị bệnh đau dây thần kinh chẩm

Điều trị lâu dài cho đau dây thần kinh mặt

Những phương pháp điều trị sau có tác dụng kéo dài- thông thường bằng cách làm thương tổn dây thần kinh chẩm:

• Phẫu thuật loại bỏ hạch thần kinh bằng sóng vô tuyến (radiofrequency ganglio-neurectomy- RFGN) 
• Phẩu thuật giải sức ép lên dây thần kinh chẩm (Decompression surgery)
• Phẫu thuật cắt rể dây thần kinh (Rhizotomy surgery)
• Phẩu thuật cắt bỏ hạch thần kinh (Ganglioneurectomy)
• Kích thích dây thần kinh chẩm (Occipital nerve stimulation)
• Kỹ thuật cryo
• Tiêm bô tốc
• Liệu pháp dùng phê nôn

Trong số đó, phẫu thuật giải ép lên dây thần kinh chẩm và phẫu thuật loại bỏ hạch thần kinh bằng sóng vô tuyến là hai phương pháp thường được áp dụng nhiều nhất.

Liệu pháp dùng thuốc

Bao gồm các loại thuốc được sử dụng nhằm:

• Giảm đau 
• Điều trị cục bộ
• Điều trị co giật (anticonvulsions)
• Thuốc chống suy nhược (antidepressants)

Hiện nay có một số phương pháp được sử dụng để điều trị bệnh đau dây thần kinh chẩm như:

• Điều trị không can thiệp: Mục tiêu của phương pháp là giảm đau. Sử dụng các biện pháp như chườm ấm, nghỉ ngơi, vật lý trị liệu,...
• Phẫu thuật: Được sử dụng khi người bệnh xuất hiện những cơn đau dữ dội, kéo dài và không hiệu quả với các phương pháp điều trị không can thiệp nào.
• Phong bế thần kinh chẩm: Gây tê tại chỗ nhằm cắt đứt đường dẫn truyền những kích thích gây đau đi qua thần kinh chẩm.

6. Phòng chống bệnh đau dây thần kinh chẩm

Một lối sống lành manh, chế độ dinh dưỡng phù hợp, cùng với việc tập luyện các bài tập vận động phù hợp cùng với các tư thế nằm đúng cách sẽ giúp cho bạn trong việc phòng chống bênh đau dây thần kinh chẩm. Liên hệ để được tư vấn và đặt khám với bác sĩ chuyên điều trị đau dây thần kinh chẩm theo số 1900 1246

Các thông tin hữu ích nên đọc:

• Triệu chứng đặc trưng của bệnh đau dây thần kinh chẩm 
• Hướng điều trị bệnh đau dây thần kinh chẩm. 
• Nguyên nhân gây đau dây thần kinh chẩm