Cảm xúc thất thường, dễ nổi nóng, tự tổn thương – Triệu chứng điển hình của rối loạn nhân cách ranh giới

Rối loạn nhân cách ranh giới (BPD) không đơn thuần là vấn đề tâm lý nhẹ mà là một rối loạn tâm thần phức tạp, thường bị hiểu sai hoặc chẩn đoán trễ. Những biểu hiện như thay đổi cảm xúc chóng mặt, bốc đồng trong hành vi, hoặc tự làm hại bản thân không chỉ khiến người bệnh khổ sở mà còn làm gia đình rơi vào lo lắng tột độ. Việc nhận diện các triệu chứng điển hình là bước đầu quan trọng để đưa người bệnh đến gần hơn với điều trị đúng hướng.

Mục lục

• 1. Cảm xúc thất thường: khi vui – khi buồn chỉ trong vài giờ
• 2. Dễ nổi nóng và phản ứng bốc đồng trong các mối quan hệ
• 3. Tự tổn thương: lời kêu cứu âm thầm
• 4. Suy nghĩ trắng – đen và nỗi sợ bị bỏ rơi
• 5. Nhận diện BPD không dễ – Những dấu hiệu thường bị bỏ qua
• 6. Hello Doctor: Hướng tiếp cận đa phương pháp cho điều trị BPD
• 7. Dịch vụ căn hộ y tế dành cho bệnh nhân BPD nặng tại Hello Doctor
• 8. Kết luận: Không nên chần chừ khi người bệnh có hành vi nguy hiểm

_____________________________

    HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

BÁC SĨ TƯ VẤN QUA ĐIỆN THOẠI: 19001246

Tư vấn qua FACEBOOK: CLICK LINK

Tư vấn qua ZALO

Trị liệu TMS tại Hello Doctor

App quản lí cảm xúc

_____________________________

1. Cảm xúc thất thường: khi vui – khi buồn chỉ trong vài giờ

Một trong những đặc điểm dễ nhận thấy nhất ở người mắc rối loạn nhân cách ranh giới là cảm xúc thay đổi nhanh đến mức người ngoài không kịp hiểu chuyện gì đang xảy ra. Người bệnh có thể rất vui vẻ vào buổi sáng nhưng lại suy sụp hoàn toàn vào chiều cùng ngày mà không có lý do rõ ràng. Các phản ứng thường xuất hiện sau những kích thích nhỏ: một câu nói bâng quơ, một ánh mắt lơ đãng, hay một cuộc gọi nhỡ cũng có thể khiến họ rơi vào cảm xúc tiêu cực sâu sắc.

Đây không phải là những thay đổi cảm xúc đơn thuần như người bình thường vẫn gặp. Ở người mắc BPD, cảm xúc như bị “phóng đại” lên nhiều lần, diễn ra dồn dập và kéo theo những hệ quả tiêu cực như rút lui khỏi xã hội, hoảng loạn, hoặc bùng nổ giận dữ. Khi cơn cảm xúc đi qua, họ thường rơi vào trạng thái hối hận, tội lỗi hoặc trống rỗng.

2. Dễ nổi nóng và phản ứng bốc đồng trong các mối quan hệ

Người mắc BPD thường có xu hướng phản ứng thái quá với những mâu thuẫn nhỏ trong các mối quan hệ. Họ dễ dàng nổi nóng, bùng nổ tức giận hoặc có những lời nói, hành vi khiến người đối diện bị tổn thương. Ngay cả khi tình huống không thật sự nghiêm trọng, họ cũng có thể cảm thấy bị xúc phạm nặng nề, phản ứng bằng cách rút lui hoàn toàn hoặc ngược lại, công kích dữ dội.

Đặc biệt, trong các mối quan hệ tình cảm, BPD khiến người bệnh trở nên chiếm hữu, ghen tuông quá mức và dễ mất kiểm soát. Một tin nhắn không được trả lời, một cuộc hẹn bị hoãn có thể khiến họ cảm thấy bị bỏ rơi và phản ứng bằng hành vi cực đoan. Điều này làm cho mối quan hệ trở nên đầy kịch tính, nhiều xung đột và dễ tan vỡ, càng khiến người bệnh rơi vào vòng lặp tổn thương – giận dữ – cô lập.

3. Tự tổn thương: lời kêu cứu âm thầm

Tự làm đau bản thân – như cắt tay, đập đầu, bứt tóc – không đơn thuần là hành vi tiêu cực mà là một biểu hiện đặc trưng của BPD. Người bệnh tìm đến hành vi này như một cách để kiểm soát nỗi đau tâm lý bên trong hoặc để thoát khỏi cảm giác trống rỗng, mất giá trị.

Đáng lo ngại hơn, nhiều trường hợp tự tổn thương không phải để tìm kiếm sự chú ý mà thực sự xuất phát từ nhu cầu giải tỏa nội tâm. Người bệnh thường không chia sẻ điều này với ai và có thể che giấu rất kỹ, khiến người thân khó phát hiện cho đến khi sự việc trở nên nghiêm trọng hơn.

Hành vi tự tổn thương cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ tự tử ở bệnh nhân BPD, đặc biệt trong các giai đoạn trầm cảm đi kèm. Vì vậy, nếu người thân nhận thấy dấu hiệu bất thường về hành vi hoặc phát hiện vết thương không rõ nguyên nhân, hãy tìm sự hỗ trợ y tế ngay lập tức.

_____________________________

    HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

BÁC SĨ TƯ VẤN QUA ĐIỆN THOẠI: 19001246

Tư vấn qua FACEBOOK: CLICK LINK

Tư vấn qua ZALO

Trị liệu TMS tại Hello Doctor

App quản lí cảm xúc

_____________________________

4. Suy nghĩ trắng – đen và nỗi sợ bị bỏ rơi

Người mắc BPD có khuynh hướng suy nghĩ phân cực: hoặc tất cả đều tốt, hoặc tất cả đều tồi tệ. Họ có thể thần tượng hóa một người trong thời gian ngắn rồi đột ngột quay sang ghét bỏ chỉ vì một hành động nhỏ khiến họ thất vọng. Tình trạng này khiến người bệnh liên tục dao động trong cảm xúc, khó duy trì các mối quan hệ ổn định.

Đi kèm với đó là nỗi sợ bị bỏ rơi luôn thường trực. Ngay cả những dấu hiệu bình thường như người thân bận rộn, không trả lời tin nhắn đúng lúc cũng có thể được diễn giải là sự từ chối hay ruồng bỏ. Điều này thôi thúc người bệnh thực hiện những hành vi giữ chân tiêu cực như đe dọa tự tử, phá vỡ mối quan hệ khác của người kia, hoặc tự cô lập bản thân.

Việc này không chỉ làm tổn thương người bệnh mà còn gây căng thẳng lớn cho gia đình và người xung quanh. Nếu không được điều trị sớm, những suy nghĩ và hành vi này sẽ dần ăn mòn cuộc sống của người bệnh và phá hủy toàn bộ hệ thống quan hệ xã hội của họ.

5. Nhận diện BPD không dễ – Những dấu hiệu thường bị bỏ qua

Khác với các rối loạn tâm thần rõ rệt như trầm cảm hay tâm thần phân liệt, BPD thường bị hiểu nhầm là “tính cách khó ưa” hoặc “quá nhạy cảm”. Do đó, nhiều người bệnh không được chẩn đoán kịp thời, và người thân thì không biết cách hỗ trợ đúng cách.

Một số dấu hiệu thường bị bỏ qua gồm: sự thay đổi thất thường trong thái độ với người thân, hành vi tiêu cực xuất hiện sau cảm xúc buồn bã, lời nói mâu thuẫn với hành động (ví dụ: yêu cầu được giúp đỡ nhưng lại từ chối khi được tiếp cận), hoặc luôn có cảm giác bị lừa dối dù không có bằng chứng.

Việc đánh giá và chẩn đoán BPD cần sự tham gia của bác sĩ chuyên khoa tâm thần và nhà trị liệu tâm lý có kinh nghiệm. Hello Doctor hiện đang triển khai chương trình đánh giá rối loạn nhân cách bằng bộ công cụ lâm sàng kết hợp quan sát hành vi thực tế và phỏng vấn chuyên sâu – giúp chẩn đoán chính xác và định hướng điều trị hiệu quả.

6. Hello Doctor: Hướng tiếp cận đa phương pháp cho điều trị BPD

Việc điều trị rối loạn nhân cách ranh giới đòi hỏi một chiến lược phối hợp nhiều phương pháp, không thể chỉ dựa vào thuốc. Tại Hello Doctor, mô hình điều trị đa phương pháp được triển khai gồm:

• Tâm lý trị liệu cá nhân (DBT, CBT): giúp người bệnh nhận diện và điều chỉnh suy nghĩ cực đoan, học cách kiểm soát cảm xúc.
• Liệu pháp gia đình: giúp người thân hiểu rõ về BPD, cải thiện tương tác trong gia đình và hỗ trợ đồng hành cùng bệnh nhân.
• Sử dụng thuốc ổn định khí sắc và kiểm soát xung động: được kê đơn và theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ chuyên khoa.
• TMS (kích thích từ xuyên sọ): giúp điều chỉnh hoạt động vỏ não liên quan đến cảm xúc và hành vi bốc đồng, hỗ trợ hiệu quả trong các trường hợp khó kiểm soát, đặc biệt là khi cần hạn chế dùng thuốc.
• Chăm sóc từ xa: qua video-call, bệnh nhân có thể được theo dõi và hỗ trợ liên tục ngay cả khi không đến phòng khám.

Đội ngũ điều trị tại Hello Doctor gồm bác sĩ chuyên khoa tâm thần, nhà trị liệu tâm lý, dược sĩ lâm sàng và bác sĩ TMS sẽ cùng phối hợp để xây dựng lộ trình phù hợp cho từng trường hợp, đặc biệt là các ca nặng có hành vi tự tổn thương hoặc từng có ý nghĩ tự tử.

7. Dịch vụ căn hộ y tế dành cho bệnh nhân BPD nặng tại Hello Doctor

Đối với những trường hợp BPD có nguy cơ tự hại hoặc từng cố gắng tự tử, Hello Doctor hiện cung cấp dịch vụ căn hộ có giám sát y tế, giúp người bệnh được chăm sóc 24/7 trong môi trường an toàn. Đây là lựa chọn lý tưởng cho những bệnh nhân cần thời gian ổn định lại cảm xúc trước khi trở về cuộc sống bình thường.

Tại đây, bệnh nhân không chỉ được theo dõi y tế liên tục, mà còn có lịch trị liệu cá nhân, nhóm và hoạt động phục hồi chức năng xã hội mỗi ngày. Không gian riêng tư, thoải mái giúp họ giảm cảm giác lo âu và tăng khả năng hợp tác điều trị.

Mô hình căn hộ y tế này là giải pháp trung gian giữa điều trị nội trú và ngoại trú, đặc biệt phù hợp với người bệnh rối loạn nhân cách ranh giới đang trong giai đoạn khủng hoảng. Gia đình có thể yên tâm khi người thân được bảo vệ và điều trị đúng hướng.

_____________________________

    HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

BÁC SĨ TƯ VẤN QUA ĐIỆN THOẠI: 19001246

Tư vấn qua FACEBOOK: CLICK LINK

Tư vấn qua ZALO

Trị liệu TMS tại Hello Doctor

App quản lí cảm xúc

_____________________________

8. Kết luận: Không nên chần chừ khi người bệnh có hành vi nguy hiểm

Rối loạn nhân cách ranh giới không phải là sự “yếu đuối” hay “thái độ sống tiêu cực”, mà là một rối loạn tâm thần nghiêm trọng cần được nhìn nhận và điều trị đúng đắn. Những hành vi như cảm xúc thất thường, dễ nổi nóng hay tự tổn thương là tín hiệu cảnh báo sớm, đừng bỏ qua.

Hello Doctor hiện đang hỗ trợ người bệnh và gia đình trên toàn quốc qua hình thức tư vấn trực tiếp và từ xa. Đừng ngần ngại tìm kiếm sự giúp đỡ khi thấy người thân có biểu hiện đáng lo – can thiệp sớm chính là cách bảo vệ họ khỏi những hậu quả đau lòng về sau.