Mối liên hệ giữa bệnh trầm cảm và đái tháo đường

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Những điều cơ bản về bệnh trầm cảm

Trầm cảm là một vấn đề nghiêm trọng có ảnh thưởng đến suy nghĩ, cảm xúc, và các chức năng sống hàng ngày. Bệnh có thể xảy ra ở bất kì lứa tuổi nào.

Trầm cảm là kết quả của sự rối loạn chức năng bộ não. Nguyên nhân chính xác gây ra bệnh trầm cảm vẫn đang là vấn đề cho các nghiên cứu chuyên sâu sau này. Sự tương tác giữa yếu tố di truyền và tiền căn bệnh lý của bản thân giúp xác định nguy cơ mắc trầm cảm. Những đợt bệnh trầm cảm sẽ trở nên trầm trọng hơn nếu bị các yếu tố khác tác động như căng thẳng, gặp khó khăn trong cuộc sống, tác dụng phụ của thuốc, hay yếu tố môi trường. Dù vì lí do gì, trầm cảm có thể khiến năng lượng sống bị sụt giảm, từ đó khó tập trung theo dõi điều trị các bệnh khác, như đái tháo đường.

Thông tin cơ bản về bệnh trầm cảm

Những điều cơ bản về đái tháo đường

Đái tháo đường là bệnh ảnh hưởng đến quá trình sử dụng thức ăn đã tiêu hóa để tạo năng lượng và phát triển. Đa số thức ăn sau khi vào ống tiêu hóa sẽ được cắt thành các phân tử đường (glucose), đây là dạng cung cấp năng lượng chính cho cơ thể. Sau khi được tiêu hóa, glucose sẽ được đưa vào máu. Khi đó, insulin, một men do tụy tiết ra, giúp glucose đi vào tế bào và được chuyển hóa tạo năng lượng cho cơ thể. Nếu không có insulin, glucose sẽ không thể vào tế bào, và cơ thể sẽ mất đi nguồn năng lượng đó.

1. Đái tháo đường type 1

Đối với đái tháo đường type 1, hệ miễn dịch phá hủy các tế bào của tụy tiết insulin. Thể này thường xảy ra ở trẻ em hoặc người trưởng thành trẻ, họ bắt buộc phải chích insulin mỗi ngày hay phải sử dụng thiết bị bơm insulin trong suốt quãng đời của mình. Tuy nhiên, những phương pháp đó không thể điều trị bệnh, cũng như không thể ngăn ngừa biến chứng của đái tháo đường type 1 gây ra. Mặc dù các nhà khoa học không biết rõ nguyên nhân tại sao hệ miễn dịch tấn công các tế bào tụy tiết insulin, nhưng họ tin rằng yếu tố di truyền và yếu tố môi trường có thể liên quan đến bệnh.

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Đái tháo đường type 1

Theo ước tính, trong các bệnh nhân được chẩn đoán đái tháo đường tại Mỹ, có 5-10% thuộc type 1, tỷ lệ tương đương giữa nam và nữ, và thường xảy ra ở người da trắng. Triệu chứng bệnh bao gồm khát nước nhiều, tiểu nhiều, thường xuyên đói bụng, sụt cân, nhìn mờ và cảm thấy vô cùng mệt mỏi. Nếu không được điều trị bằng insulin, bệnh nhân dễ rơi vào hôn mê đe dọa đến tính mạng.

2. Đái tháo đường type 2

Theo ước tính, trong các bệnh nhân bị bệnh đái tháo đường tại Mỹ, có 90% thuộc type 2, và thường xảy ra ở những người trên 40 tuổi. Thể này thường gặp ở người gốc Phi, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Ấn Độ, Châu Á và vùng Thái Bình Dương. Với tình trạng phát triển đáng lo ngại của béo phì ở mọi lứa tuổi và chủng tộc, tỉ lệ đái tháo đường type 2 cũng gia tăng tại từng quốc gia.

Đái tháo đường type 2 là một phần của hội chứng chuyển hóa. Ngoài ra, hội chứng này còn bao gồm béo phì, cao huyết áp và tăng mỡ máu. Những bệnh nhân mắc bệnh đái tháo đường type 2 có hiện tượng kháng insulin, dẫn đến các mô cơ, mô mỡ và gan không thể sử dụng insulin một cách phù hợp. Ban đầu, tụy sẽ tăng sản xuất insulin, nhưng nếu kéo dài, các tế bào tụy mệt mỏi, từ đó quá trình tiết insulin bắt đầu trở nên bất thường.

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

Đái tháo đường type 2

Triệu chứng bao gồm mệt mỏi, nôn ói, đi tiểu thường xuyên, dễ nhiễm trùng, khát nước bất thường, giảm cân, nhìn mờ và lâu lành vết thương. Tuy nhiên, ở một số bệnh nhân hầu như không có triệu chứng gì. Ước tính khoảng một phần ba trường hợp người bệnh không biết mình bị bệnh.

Nhiều bệnh nhân mắc bệnh đái tháo đường type 2 có thể kiểm soát đường huyết của mình bằng chế độ ăn thích hợp, tập thể dục, giảm cân và uống thuốc điều trị. Tuy nhiên, thời gian mắc bệnh càng lâu, bệnh nhân càng có nguy cơ phải chích insulin đơn độc hoặc kết hợp thuốc uống.

3. Đái tháo đường thai kì

Đái tháo đường thai kỳ diễn ra trong thời gian mang thai. Tương tự đái tháo đường type 2, những người gốc Phi, Ấn Độ, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha hoặc có người nhà bị bệnh đái tháo đường sẽ dễ mắc đái tháo đường thai kỳ. Mặc dù bệnh sẽ hết sau khi sinh con, nhưng những người phụ nữ đó sẽ có nguy cơ cao mắc đái thào đường type 2 về sau.

_____________________________

HELLO DOCTOR- MANG SỨC KHOẺ ĐẾN CUỘC SỐNG

_____________________________

4. Kiểm soát bệnh đái tháo đường

Các nghiên cứu đã cho thấy kiểm soát chặt chẽ đường huyết là cách tốt nhất phòng ngừa biến chứng đái tháo đường. Mục tiêu điều trị là giữ cho mức đường huyết càng gần mức bình thường càng tốt. Ăn uống lành mạnh, hoạt động thể lực hợp lý, tiêm insulin hay sử dụng thiết bị bơm insulin là các phương pháp cơ bản để điều trị đái tháo đường type 1. Mức đường huyết phải được theo dõi thường xuyên qua các đợt tái khám định kỳ. Trong những năm gần đây, các nghiên cứu đã hướng dẫn những cách tốt hơn để kiểm soát đái tháo đường type 2 và điều trị biến chứng bằng phương pháp cải thiện việc theo dõi đường huyết, thuốc mới, và kiểm soát cân nặng. Thuốc tác dụng lên huyết áp (như nhóm ức chế men chuyển) có tác dụng làm trì hoãn xuất hiện biến chứng tại tim và thận.

Những bệnh nhân bị đái tháo đường nên kiểm soát đường huyết chặt chẽ, không để lên quá cao hay tụt xuống quá thấp. Khi đường huyết quá thấp, đó được gọi là hạ đường huyết, người bệnh sẽ cảm thấy hồi hộp, run tay, lo lắng, óc phán đoán, suy xét có thể bị ảnh hưởng. Nếu đường huyết hạ thấp đến một mức nào đó, người bệnh sẽ thấy chóng mặt và ngất. Tuy nhiên, nếu đường huyết tăng quá cao, hay còn gọi là tăng đường huyết, các mô tế bào trong cơ thể sẽ bị tổn thương và dẫn đến biến chứng. Các biến chứng cấp mang tính dai dẳng bao gồm: mù, bệnh tim mạch, đột quỵ, suy thận, hoại tử, đoạn chi và tổn thương thần kinh. Đái tháo đường không kiểm soát có khả năng ảnh hưởng lên thai kỳ. Vì tuổi thọ của dân số nói chung, tình trạng béo phì và sự ít vận động ngày càng nhiều, nên tỉ lệ người bị đái tháo đường được dự đoán sẽ tăng trong những năm tiếp theo.

Các nhà khoa học vẫn đang nghiên cứu nhằm tìm ra nguyên nhân của đái tháo đường, phương pháp phòng ngừa và chữa trị. Họ đang tiến hành tìm kiếm đoạn gen đóng góp trong việc hình thành các thể bệnh khác nhau. Ngoài ra, các nhà khoa học đang kiểm tra các thuốc mới, sử dụng các kĩ thuật sinh học nhằm tạo ra các tế bào beta tụy nhân tạo có thể sản xuất insulin.

Những phương pháp nhằm giúp đỡ bệnh nhân trầm cảm

Hiện nay, có rất nhiều phương pháp điều trị trầm cảm, các bác sĩ phải phải cẩn thận trong việc lựa chọn phương thức phù hợp, dựa vào từng trường hợp của mỗi cá nhân và gia đình. Các thuốc chống trầm cảm theo chỉ định của bác sĩ được cơ thể dung nạp tốt, cũng như an toàn trên những bệnh nhân bị đái tháo đường. Tâm lý trị liệu chuyên biệt, hay còn gọi là điều trị qua trò chuyện, giúp giảm nhẹ triệu chứng trầm cảm. Tuy nhiên, việc hồi phục cần rất nhiều thời gian. Các thuốc chống trầm cảm có thể được sử dụng trong vài tuần và kết hợp với tâm lý trị liệu kéo dài. Không phải ai cũng có đáp ứng điều trị giống nhau. Việc kê toa và chỉ định liều thuốc phải điều chỉnh sao cho phù hợp với từng bệnh nhân.

_____________________________